Getty ImagesCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, MHP ile birlikte yürütülen yeni seçim yasası çalışmaları kapsamında halen yüzde 10 olan seçim …
Getty ImagesCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, MHP ile birlikte yürütülen yeni seçim yasası çalışmaları kapsamında halen yüzde 10 olan seçim barajının “yüzde 7 olarak netleştiği” açıklamasının ardından, MHP lideri Devlet Bahçeli bugün de seçim barajının “yüzde 7 olarak tescillendiğini” duyurdu.
Kulislerde iki liderin vardığı uzlaşmayla AKP’nin istediği “daraltılmış bölge” ile MHP’nin önerdiği “ittifak içi baraj” tartışmalarının da rafa kalktığı yorumu yapılıyor.
İki partinin, siyasi partilerin Hazine yardımından yararlanmaları için yüzde 3 oy alma zorunluluğu yeni düzenlemede de korunması, milletvekili transferini önlenmesine dönük formül üzerinde de uzlaştığı ifade ediliyor.
Bahçeli bugün yaptığı yazılı açıklamada, seçim barajı üzerinden yapılan “yüzde 5 mi, yüzde 7 mi olsun” tartışmalarını “lüzumsuz emek ziyanı” olarak nitelendirdi.
Devlet Bahçeli, Cumhur İttifakı ortakları olarak kurulan komisyonlar aracılığıyla seçim sistemi ve barajı konusunda samimi ve iyi niyetli görüşmeler yapıldığını belirtirken, barajın da yüzde 7 olarak “tescillendiğini” duyurdu:
“Televizyon ekranlarında bilirkişilik taslayan kerameti kendinden menkul şahıslarla, gazete köşelerinde ahkâmlar kesen bazı kalem sahiplerinin seçim barajı etrafında anlamsız tartışmaları körüklemek istedikleri anlaşılmaktadır.
“Bu yolla da Cumhur İttifakı sanki bir görüş ayrılığı varmış gibi ima, ihsas ve hatta iddia içine gömülmüşlerdir.
“Sayın Cumhurbaşkanımız (…) barajın yüzde 7 olacağını açıklamıştır.
“Nitekim baraj konusundaki arayış ve çalışmalar bu açıklamayla noktalanmış ve Cumhur İttifakı’nın baraj kararı yüzde 7 olarak tescillenmiştir.”
‘HDP endişesi’ baskın çıktı
AKP seçim barajı konusunda geçen Mayıs ayında parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu’nda alınan karar doğrultusunda yüzde 5 ve 7 olmak üzere iki seçenekli öneriyle MHP’ye gitmişti.
AKP içinde, 2018 seçimlerinde ittifak yolunun açılmasıyla yüksek seçim barajının çok anlamlı kalmadığı, tersine bu durumun muhalif seçmeni, barajı geçmesi için HDP’ye yönelttiği yorumu yapılıyordu. Bu nedenle de yüzde 10 barajın yüzde 7’ye indirilerek, HDP’ye giden emanet oyların esas partilerine döneceği hesabı yapılıyordu.
Ancak parti içinde, barajı yüzde 5 uygulayan Almanya dışında Avrupa’da barajın ya daha düşük ya da sıfır olması örnek gösterilerek, yüzde 5 seçeneği ağırlık kazanmıştı.
Bunun en önemli nedeni olarak yüzde 5 oranının küçük partilerde “tek başına seçime girme veya üçüncü ittifak kurma ümidi” doğuracak olması ve muhalefet bloğundaki parçalanmanın da iktidar bloğuna yarayacak olması gösteriliyordu.
Ayrıca her seçim bölgesinin 7 milletvekili çıkaracak şekilde düzenleneceği “daraltılmış bölge” ile birlikte yüzde 5 seçim barajı uygulaması halinde, AKP’nin daha fazla milletvekili çıkaracağı hesabı yapılıyordu.
Ancak MHP dar ve daraltılmış bölge sisteminde, baraj otomatik olarak yükseleceği için AKP ve CHP ile Doğu ve Güneydoğu’da baraj sorunu bulunmayan HDP’nin daha fazla milletvekili çıkaracağı gerekçesiyle karşı çıkıyordu.
AKP ise “hülleleri önlemeyeceği, barajı aşamayacağını gören partinin, büyük parti listesinden seçime girebileceği” gerekçesiyle “ittifak içi baraj” soğuk bakıyordu.
İki partinin yüzde 7’de uzlaşması ile karşılıklı olarak ittifak içi baraj ve daraltılmış bölge taleplerinden vazgeçtiği yorumu yapılıyor.
Hazine yardımı barajı yüzde 3
Edinilen bilgilere göre AKP ile MHP, Hazine yardımı ve seçime girme koşullarına yönelik yapılacak düzenleme konusunda da uzlaştı.
AKP kaynaklarının verdiği bilgiye göre siyasi partilerin Hazine yardımından yararlanmaları için yüzde 3 oy alma zorunluluğu, yeni düzenlemede de aynen korunacak.
Grup kurmak seçime girmek için yeterli olmayacak
2018 seçimlerinde CHP’nin, İYİ Parti’nin seçime girmesini garanti altına almak için 15 milletvekilini “ödünç vermesi” uzun süre kamuoyunda tartışılmış ve seçimden sonra Bahçeli yaptığı açıklamalarda “milletvekili transferinin önlenmesi” çağrısı yapmıştı.
Bahçeli’nin bu çağrısının yeni seçim sistemi çalışmasında karşılık bulduğu belirtiliyor.
Edinilen bilgiye göre iki parti, seçime girmek için milletvekili transferini önleyecek formülde uzlaştı.
Buna göre siyasi partiler seçimlerde en az 20 milletvekili çıkarmaları halinde yine grup kurabilecekler.
Ancak seçimden sonra, seçildikleri partiden ayrılarak başka bir partiye geçilmesi halinde, 20 sandalyeye ulaşılsa bile bu partiler grup kurmuş sayılmayacak ve seçime girme yeterliliğini sağlamış olmayacak.
Mevcut Siyasi Partiler Yasası’nda, bir partinin seçimlere katılabilmesi için illerin en az yarısında oy verme gününden en az 6 ay önce teşkilat kurmuş ve kongrelerini yapmış olması veya TBMM’de grup kurma koşulu aranıyor.
AKP kaynakları, seçime katılma koşulu olarak, seçimlerden en az 6 ay önce seçim illerin yarısında teşkilatlanma ve kongrelerini yapma zorunluluğunun yeni düzenlemede de korunabileceğini ifade ediyor.
