Dünya üzerindeki mercan resifleri, eşi benzeri görülmemiş bir tehditle karşı karşıya. Uluslararası Mercan Resifi İnisiyatifi'nin (ICRI) yaptığı açıklamaya göre, okyanuslardaki resiflerin %84'ü şiddetli beyazlama yaşıyor. Bu durum, kayıtlara geçen en ağır olay olarak tarihe geçti.

Mercan Resifleri Neden Beyazlıyor?

Beyazlama, mercanların hayatta kalması için kritik öneme sahip olan alglerin (zooxanthellae) strese girerek mercan dokusunu terk etmesi sonucu meydana gelir. Bu algler, mercanlara renklerini ve besinlerini sağlar. Deniz suyu sıcaklığındaki artış, kirlilik ve diğer stres faktörleri bu ayrılmaya neden olabilir. Beyazlayan mercanlar, hastalıklara karşı daha savunmasız hale gelir ve açlıktan ölebilirler.

ICRI'ye göre, bu küresel beyazlama olayı 2023'te başladı ve okyanuslardaki sıcaklık artışıyla birlikte kötüleşmeye devam ediyor. Bu durum, 1998'den beri kaydedilen dördüncü küresel beyazlama olayıdır ve 2014-2017 yılları arasında yaşanan ve resiflerin yaklaşık üçte ikisini etkileyen önceki olayı da aşmış durumda.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne (NOAA) bağlı Mercan Resifi İzleme Programı'nın eski başkanı Mark Eakin, durumun vahametini şu sözlerle ifade ediyor:

"Beyazlamaya yol açan ısı stresinin, küresel bir olayı tetikleyen eşiğin altına düşeceğini belki de bir daha göremeyeceğiz. Karşı karşıya olduğumuz durum, gezegenimizin yüzeyini ve okyanusların hayatı ve geçim kaynaklarını destekleme kapasitesini kökten değiştiriyor."

Bu Durumun Sonuçları Neler Olacak?

Mercan resifleri, deniz ekosistemlerinin en önemli parçalarından biridir. Birçok deniz canlısına ev sahipliği yapar, kıyıları erozyondan korur ve turizm için önemli bir gelir kaynağıdır. Mercan resiflerinin yok olması, deniz biyoçeşitliliğinin azalmasına, kıyıların zarar görmesine ve ekonomik kayıplara yol açabilir.

Mercan resifleri, denizlerin yağmur ormanları olarak bilinir. Çünkü tüm deniz türlerinin yaklaşık %25'i, mercan resiflerinin içinde, üzerinde ve çevresinde yaşamaktadır. Bu nedenle, mercanların korunması, deniz ekosisteminin sağlığı için hayati öneme sahiptir.

Peki, mercanları kurtarmak için neler yapılabilir?

• İklim değişikliğiyle mücadele: Fosil yakıt kullanımını azaltmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek, sera gazı emisyonlarını azaltarak deniz suyu sıcaklığının artmasını engelleyebilir.
• Kirliliği azaltmak: Denizlere atılan plastik ve diğer atıkların azaltılması, mercanların sağlığını olumsuz etkileyen kirliliğin önüne geçebilir.
• Sürdürülebilir turizm: Mercan resiflerine zarar veren turizm faaliyetlerinin kontrol altına alınması ve sürdürülebilir turizm uygulamalarının teşvik edilmesi önemlidir.
• Mercan restorasyonu: Zarar görmüş mercan resiflerinin onarılması ve yeni resiflerin oluşturulması, mercan popülasyonlarının artmasına yardımcı olabilir.

Mercan resiflerini korumak için çeşitli çabalar sürdürülmektedir. Örneğin, Hollanda'da bir laboratuvar, Seyşeller'den alınan mercan parçalarını çoğaltarak doğal resifleri yeniden canlandırmayı hedeflemektedir. Florida'da yürütülen projeler ise yüksek sıcaklıktan zarar gören mercanları kurtarıp iyileştirdikten sonra tekrar denize bırakmayı amaçlamaktadır.

Ancak, bilim insanları bu çabaların kalıcı bir çözüm olabilmesi için sera gazı emisyonlarının acilen azaltılması gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, mercan resiflerinin geleceği karanlık görünüyor.

Dünya mercanlarının karşı karşıya olduğu bu durum, aslında tüm gezegenin karşı karşıya olduğu iklim krizinin bir yansımasıdır. Mercan resiflerini korumak, sadece deniz ekosistemini değil, aynı zamanda insanlığın geleceğini de korumak anlamına geliyor. Bu nedenle, iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemek hepimizin sorumluluğundadır.