Döviz kuru yükseldikçe dar gelirli de yoksullaşıyor. Özellikle asgari ücretle çalışan 10 milyon emekçi, TL’nin dolar karşısında yılbaşından bu …
Döviz kuru yükseldikçe dar gelirli de yoksullaşıyor. Özellikle asgari ücretle çalışan 10 milyon emekçi, TL’nin dolar karşısında yılbaşından bu yana yüzde 30’dan fazla değer kaybetmesiyle daha fazla sıkıntı yaşamaya başladı. Artan enflasyonun da etkisiyle maaşı her gün eriyen asgari ücretlinin ayakta kalma mücadelesi her geçen gün zorlaşıyor.
‘AÇLIK’IN GERİSİNDE
Türkiye’de halen 2 bin 826 lira olarak uygulanan asgari ücret, bugün sadece 318 dolar ediyor. Bu miktar dolar bazında son 14 yılın en düşük seviyesi. Yılbaşında dolar kuru 7.37 TL iken, asgari ücretlinin maaşı 383 dolara denk geliyordu. Geçen hafta Merkez Bankası’nın faizi 1 puan indirmesiyle asgari ücretin dolar karşısında düşüşü ise zirve yaptı. Asgari ücret, doların 8.88 TL’yi aşmasıyla dolar karşısında 9 ayda 65 dolar eridi.
Oysa 2008 yılındaki ekonomik krizde dolar kuru 1.17 TL iken 503 liralık asgari ücret 429 dolara denk geliyordu. Aradan geçen zamanda asgari ücretli 111 dolarını kaybetti. Asgari ücret 2019’da 369 dolar, 2018’de ise 426 dolar ediyordu. Türkiye’de asgari ücret civarında 10 milyona yakın kişi çalışıyor. DİSK-AR verilerine göre 3.3 milyon işçi (bütün ücretli çalışanların yüzde 17’si), asgari ücretin altında bir ücretle geçimini sağlıyor.
Asgari ücretin yarısından daha az ücretle çalışan işçi sayısı 1 milyona yakın. Türk-İş’in Ağustos 2021 verilerinde, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı yani açlık sınırı 2 bin 927 TL olarak hesaplandı. Bu miktar, asgari ücreti de solladı.
GIDA FİYATI ZİRVEDE
TÜİK rakamlarına göre, ağustos ayında gıda fiyatlarındaki artış yüzde 29.8 oldu. Birleşik Metal İşçileri Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin (BİSAM) hesaplamasına göre asgari ücretli, 2020 Ağustos ayına kıyasla gıda karşısında alım gücünü reel olarak yüzde 6.2 kaybetti. Örneğin salatalık fiyatlarında yaşanan artış karşısında alım gücünü yaklaşık yarı yarıya yitiren asgari ücretlinin, geliri ile geçen seneki kadar salatalık alabilmesi için ücreti 5 bin 314 lira olmalı. Bu tutar, kabakta 4 bin 358 lira, şeftalide 4 bin 213 lira, tavukta 3 bin 812 lira, ayçiçeği yağında 3 bin 714 lira.
Yoksullaşan, işini kaybeden milyonlarca yurttaşı doğalgazdan gıdaya, elektrikten akaryakıta her kalemde fiyat artışları bekliyor. Bugün Türkiye’de 17 milyon kişi sosyal yardımlarla ayakta kalma mücadelesi veriyor.
Yüzde 33.4’ü VERGİYE gidiyor
Brüt asgari ücretin dolaylı-dolaysız vergi ve kesintilerini dikkate aldığımızda yüzde 33.4’ü vergi ve kesintilere gidiyor. İşçinin eline (asgari geçim indirimi) brüt asgari ücretin sadece yüzde 66.6’sı net harcanabilir gelir olarak geçiyor. İşçi, 365 günün 122 günü, vergi ve kesintiler için çalışıyor.
ASGARİ ÜCRET KAÇ DOLAR EDİYOR?
Yıl Asgari Ücret (TL) Dolar/TL Asgari Ücret (Dolar)
——- —————– ———– ————-
2002 184 1.44 127
2003 225 1.65 136
2004 318 1.37 232
2005 350 1.34 261
2006 380 1.35 283
2007 419 1.41 297
2008 503 1.17 429
2009 546 1.53 356
2010 599 1.48 404
2011 658 1.55 424
2012 739 1.88 393
2013 803 1.78 451
2014 891 2.17 410
2015 1.000 2.34 427
2016 1.300 2.94 442
2017 1.404 3.58 392
2018 1.603 3.76 426
2019 2.020 5.46 369
2020 2.324 5.97 389
2021 2.825 7.37 383
2021 (Eylül) 2.825 8.88 318
NOT: Dolar kurunda Merkez Bankası verileri yılbaşı itibarıyla alınmıştır
