Yaşamını yitiren Prof. Dr. Doğan Kuban kimdir? Doğan Kuban neden öldü?

Mimar ve akademisyen Prof. Dr. Doğan Kuban yaşamını yitirdi. Türkiye’de mimarlık tarihi alanının en önemli isimlerinden olan Kuban, 96 yaşındaydı.

1950’lerde İtalya’ya giderek Rönesans mimarlığı üzerinde çalışan ve, 1973-76 yılları arasında İTÜ Mimarlık Fakültesi’nde dekanlık yapan Kuban, üniversite, müze ve araştırma merkezi gibi pek çok bilim kurumunda konferanslar vermişti.

Kuban’ın ölümü İstanbul Teknik Üniversitesi’nin (İTÜ) Twitter hesabından yapılan paylaşımla duyuruldu. Açıklamada, “Üniversitemizin kıymetli öğretim üyelerinden ve Cumhuriyet mimarlık tarihimizin efsane hocalarından Prof. Dr. Doğan Kuban’ı kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyoruz. Değerli hocamıza Allah’tan rahmet; yakınlarına, sevenlerine ve İTÜ Ailesi’ne başsağlığı dileriz” ifadelerine yer verildi.

Acı haberin duyulmasının ardından ‘Doğan Kuban kimdir’ sorusu da gündeme geldi. İşte 1965 yılında ‘Anadolu Türk Mimarlığının Kaynak ve Sorunları’ adlı çalışmasıyla profesör olan Doğan Kuban’ın hayatı ve kariyeri…

PROF. DR. DOĞAN KUBAN KİMDİR?

Doğan Kuban 1926 yılında Paris’te doğdu. 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Yüksek Mimar olarak mezun oldu. 1952’de aynı kurumun Mimarlık Tarihi ve Rölöve Kürsüsü’ne asistan olarak atandı. Burada, Türkiye’de ilk restorasyon dersini veren Paolo Verzone’nin çevirmenliğini yaptı, sonraları da bu dersi kendisi üstlendi.

DOÇENT UNVANINI ALDI

1953’te Aspendos Tiyatrosu onarımında danışmanlık yapan Kuban, 1953-56 arasında Kapadokya ve Pisidia’daki Antik Çağ ve Hristiyan anıtlarının araştırılmasında Verzone’nin asistanlığını yapmış, 1954’te yeterlilik tezi olarak, Türkiye’de batılılaşmayı ilk kez bir mimarlık ya da sanat tarihi sorunsalı olarak ele alan “Osmanlı Barok Mimarisi Hakkında Bir Deneme” adlı çalışmasını hazırlamıştır. 1954’te İTÜ Mimarlık Fakültesi’nce Rönesans mimarlığının araştırılması amacıyla İtalya’da görevlendirilmiş, yurda döndükten sonra “Osmanlı Dini Mimarisi’nde İç Mekan Teşekkülü – Rönesansla Bir Mukayese” (1958) adlı teziyle doçent unvanını almıştır.

1965’TE PROFESÖR OLDU

1962-63 Fulbright doktora sonrası araştırma bursuyla ABD’de, Ann Arbor’daki Michigan Üniversitesi sanat tarihi bölümü’nde konuk öğretim üyesi olarak ders vermiş; 1963-64’te Washington DC’deki Dumbarton Oaks Bizans Araştırmaları Merkezi’nde Anadolu’daki Hristiyan Yapıları Kataloğu üzerinde çalışmış, 1966-76 arasında aynı kurumun finanse ettiği İstanbul Kalenderhane Camisi kazısı ve restorasyonunda Cecil Striker’la eşbaşkan olarak proje ve kontrolluk çalışmaları yapmış; 1964’te Suriye’de Oleg Grabar yönetimindeki Doğu Kasr-ül Hyr kazısının ilk mevsiminde kazı mimarlığını yürütmüş, yurda döndükten sonra 1965’te “Anadolu Türk Mimarisinin Kaynak Sorunları” adlı teziyle profesör olmuştur.

İTÜ MİMARLIK FAKÜLTESİ DEKANI OLDU

Öğretim programında “Modern Mimarlık Tarihi”nin ayrıntılı olarak yer almasını sağlayan Kuban, doçentliğinden 1993 yılında emekli oluncaya kadar, sırasıyla İTÜ Mimarlık Tarihi ve Rölöve Kürsüsü, Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Kürsüsü ile Restorasyon Ana Bilim Dalı başkanlığı yapmış, 1974-77 arasında da İTÜ Mimarlık Fakültesi dekanlığı görevini üstlenmiştir.

BİRÇOK BİLİM KURUMUNDA KONFERANS VERDİ

1967’den başlayarak ABD ve Suudi Arabistan’da konuk öğretim üyesi olarak İslam ve Türk Sanatı üzerine ders vermiş, seminerler düzenlemiştir. Kuban, konuk öğretim üyeliklerinin yanı sıra 1963’ten başlayarak, çeşitli ABD eyaletleri, Danimarka, Hollanda, İsviçre, İtalya, Macaristan, Kanada, Pakistan, Sudan, Suudi Arabistan, Mısır, Fas, Endonezya ve Singapur’daki üniversite, müze ve araştırma merkezi gibi pek çok bilim kurumunda konferanslar vermiştir.

EDİRNE SARAYI KAZI ÇALIŞMALARINI YÜRÜTTÜ

1968-72 arasında İTÜ tarafından finanse edilen “Edirne Anıtları Monografik Çalışması ve Alan Araştırmaları” konulu proje ile Edirne Sarayı kazısını yürütmüş; 1968-78 arasında Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) Türkiye kolunun kurulması için çalışmıştır. 1974’te İTÜ Mimarlık Fakültesi’ne bağlı Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü’nü (MTRE) kuran ve başkanlığını üstlenen Kuban, 1979-80’de Uluslararası İslam Tarihi Sanatı ve Kültürü Araştırmaları Merkezi (IRCICA) başkanı seçilmiş ve merkezin İstanbul’da kurulması çalışmalarını gerçekleştirmiştir.

Taç Vakfı (1976), Tarihi Evleri Koruma Vakfı (1977) ve Türkiye Sosyal ve Ekonomik Tarih Vakfı’nın (1991) kurucularından olan Kuban, 1968-81 arasında Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu üyeliği, sonra da aynı kurumda başkanlık yapmıştır. 1978-79’da Kültür Bakanlığı Yüksek Kültür Kurulu üyeliğinde de bulunan Kuban, 1960-61’de “Mimarlık ve Sanat”, 1967-70 arasında “Mimarlık” dergileri, 1968-70 arasında da İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihi Bölümü’nün yayımladığı “Anadolu Sanatı Araştırmaları”, 1975-81 arasında İTÜ Mimarlık Fakültesi ve Restorasyon Enstitüsü’nün yayımladığı MTRE Bülteni, 1991’den bu yana “İstanbul” dergisi, 1993-95 arasında “Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi” yayın kurulu eş-başkanlığını üstlenmiş; 1983’te O.Grabar’ın yayın yönetmenliğini yaptığı, İslam sanatı ve mimarlığı alanındaki “Muqarnas” dergisinin danışma kurulu üyesi olmuştur.

KONGREYE ‘UNESCO UZMANI’ OLARAK KATILDI

1979-83 arasında, merkezi Cenevre’de bulunan Ağa Han Mimarlık Ödülü’nde yönetim komitesi üyeliği yapmıştır. 1980’de Pakistan’ın Lahor kentinde düzenlenen “İslam Ülkeleri Koruma” konulu uluslararası kongreye UNESCO uzmanı olarak katılan Kuban, 1986’da Ankara’da düzenlenen 1. Uluslararası Asya-Avrupa Sanat Bienali’nde Türkiye Grubu başkanlığı ve sergi düzenleyiciliği görevlerini üstlenmiştir.