Yapay zeka, demans hastalığını ‘bir günde tespit edebilir’

Bilim insanları, demans (bunama) hastalığını semptomlar başlamadan çok önce ve sadece bir beyin taraması ile tespit edebilecek bir sistem üzerinde çalışıyor.

Geliştirilmekte olan yapay zeka uygulaması sayesinde, hastalığın yıllar içinde nasıl seyredeceği, stabil kalıp kalmayacağı ya da acil tedaviye ihtiyaç duyulup duyulmadığı hakkında da tahmin yürütülebilecek.

Araştırmacılar, yeni sistemle hastalığa erken tanı koyulmasının hastalar üzerinde bir etki yaratacağı görüşünde.

Günümüzde demans hastalığını tespit etmek için birkaç tarama ve test yapılması gerekiyor.

Demans, Alzheimer da dahil olmak üzere hafızayı ve beyni etkileyen bir dizi hastalık için kullanılan ortak isim. Bugün dünyada 50 milyonu aşkın kişi demans (bunama) ile yaşıyor.

‘Erken müdahale çok önemli’

İngiltere’deki Alan Turing Enstitüsü ve Cambridge Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Zoe Kourtzi, “Eğer erken müdahale edebilirsek, tedaviyi daha erken başlatarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve verdiği zararı azaltabiliriz” diyor.

Prof. Kourtzi, bu sayede semptomların çok daha geç görülebileceğini ya da hiç görülmeyebileceğini savunuyor.

Geliştirilmekte olan sistem, demans hastalığından şüphe edenlerin beyin tomografilerini, binlerce demans hastasının beyin filmleriyle ve tıbbi kayıtlarıyla karşılaştırıyor.

Görüntülenen beyinler arasında, uzman nörologların bile tespit edemeyeceği ortak örüntüler, sistem sayesinde tespit edebiliyor.

İlk testlerde, hastaların beyin görüntülemesinde belirgin hasarlar görülmese bile, demans hastalığının bulgular ortaya çıkmadan yıllar önce tespit edilebildiği belirlendi.

Cambridge’deki dünyaca ünlü Addenbrooke Hastanesi ve başka hafıza kliniklerinde yapılacak olan denemelerde, yeni sistemin muayene ortamında ne kadar işe yarayacağı da test edilecek.

Denemelere, bir yılda yaklaşık 500 hastanın katılması bekleniyor.

Sonuçlar, hastalarla ilgilenen doktorlara gönderilerek tedavi yöntemi belirlenecek.

Cambridge Üniversitesi’nden bilim insanlarıyla birlikte çalışmaya öncülük eden nörolog Dr. Tim Rittman, yapay zekaya dayanan sistemi “olağanüstü bir gelişme” olarak niteledi:

“Bu tip hastalıklar insanlar için gerçekten de yıkıcı olabiliyor. Dolayısıyla hastalara daha güvenilir bilgi verebilmek ve hastalığın muhtemelen nasıl seyreceği hakkında onları bilgilendirmek, yaşamlarını planlamaları açısından büyük bir şey.”

Denemelerin ilk katılımcılarından 75 yaşındaki Denis Clark, bir et üretim şirketindeki yöneticilik işini beş yıl önce bırakmış.

Eşi Penelope, geçen yıl Denis’in bazen hafızasıyla sorun yaşadığını fark etti.

Denis’te demans hastalığının geliştiğinden endişe ediyorlar.

O, hissettiği bulguları tanımlamaya çalışsa da, Penelope lafa girerek Denis’in bunu yapmakta zorlandığını söylüyor.

Çift, Denis’in tedavisi için evlerini satmak zorunda kalacaklarından endişe ediyor.

Yeni geliştirilen sistemle hastalık tanısı için çok fazla beklemeyecek olmaları ve hastalığın seyriyle ilgili fikir edinecek olmaları onları rahatlatıyor.

Dr. Rittman’ın diğer hastası 57 yaşındaki Mark Thompson, 10 ay önce hafıza sorunları yaşamaya başladı. Thompson, yeni çalışmanın kendisi için büyük bir fark yaratmasını umuyor:

“Tanı konması için test üstüne test yapıldı, en az 4 beyin taramasına girdim. Sağlık ekibi büyük çaba gösterdi ancak belirsizlik bende daha ciddi mental sorunlar yarattı. Yaşadığım şey tümör mü, ameliyat olmam gerekecek mi? Sorunumun ne olduğunu bilmemek beni büyük bir strese soktu.”

Geliştirilen yeni yapay zeka teknolojisi ile demans şüphesi olanların yaşadığı belirsizlik daha erken safhada giderilebilecek.