Son dönemde daire kira bedellerinde yaşanan artışlar, üniversite öğrencilerinin okula dönmesiyle krize dönüştü. Yaz başından itibaren Türkiye …
Son dönemde daire kira bedellerinde yaşanan artışlar, üniversite öğrencilerinin okula dönmesiyle krize dönüştü. Yaz başından itibaren Türkiye genelinde kiralık daire bulmak zorlaşırken bazı şehirlerde kiralar geçen yıla göre yüzde 50’ye varan oranlarda arttı. Yeni eğitim yılında yüz yüze eğitime karar verilmesiyle üniversite öğrencilerinin yeniden ev aramaya başlaması, kiralık dairelere yapılan zamları daha da artırdı. Bazı illerde, eve ve semte göre kira artış oranları yüzde 100’ü buldu.
Pandemi nedeniyle yaklaşık iki yıldır evleri boş kalan ya da düşük fiyata kiralayan ev sahipleri, öğrencilerin okula dönüşünü fırsata çevirmeye çalışıyor. Ancak istenen ücretleri ödemeyi kabul edenlerin bile ev bulmaları garanti değil. Öyle ki birçok bölgede boş daire bulabilmek için onlarca kişinin bulunduğu listelere isim yazdırmak gerekiyor.
HAFTALARCA SIRA BEKLENİYOR
Dünya gazetesinin haberine göre; “Kiralar neden bu kadar arttı?” sourusunu yanıtlayan Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, geçen yıl kiraların artacağına yönelik işaretlerin ortaya çıktığını dile getirdi.
Akdoğan, kira bedellerindeki fahiş artışların nedenlerini şöyle sıraladı:
“2020’de pandeminin yoğunlaştığı dönemde kamu bankalarının başlattığı konut kredi kampanyaları, mevcut stokları ciddi şekilde eritti. Stoklar eridi ama yerine yeni üretim yapılamadı. Çünkü pandeminin etkisiyle inşaat sektörü de yavaşladı. Yavaşlamaya, inşaat maliyetlerinin de etkisi oldu. Şimdi o stokları bitirdik ama maliyetler ve pandemi kısıtlamaları yeni konut üretiminin önünde engel olarak duruyor.”
Emlak sektörünün alışkın olmadığı bir dönemden geçtiğine dikkat çeken Akdoğan, “Özellikle bazı bölgelerde, öğrencilerin de yoğun olduğu ya da şehrin en kalabalık olduğu bölgelerde sıra var. Ev kiralamak isteyenler ihtiyaçlarını söyleyip, isimlerini onlarca kişinin bulunduğu listelere yazdırıyor ve haftalarca sıra bekliyorlar” dedi.
Peki, üniversitelerin yoğunlukta olduğu, emlak sektörünün gelirine üniversite öğrencilerinin en fazla katkı sunduğu kentlerde kiralık daireler ve kira artış oranları ne durumda?
İSTANBUL’DA ARTIŞ YÜZDE 200’LERİ BULUYOR
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, hem kentsel dönüşüm, hem yaz dolayısıyla memleketlerine gidenlerin dönmesi hem de öğrencilerin gelmesi ile İstanbul’da bir anda 150 bin hanenin ev arayışına girdiğini kaydetti. İstanbul genelinde kiraların yüzde 30 arttığını, ancak bazen semt bazlı artışların yüzde 200’leri bulduğunu aktaran Aşa, birkaç özel bölge dışında İstanbul’da 2 bin 500 TL’nin altında ev olmadığını söyledi. Avrupa Yakası’nda artışları özellikle Avcılar’da başlayan dönüşümün tetiklediğini söyleyen Nizamettin Aşa, “Aniden gelen bu hızlı talep karşılanamıyor. Örneğin öğrenci bölgesi olan Avcılar’da 4 ila 5 bin binanın kentsel dönüşümden dolayı yıkımı söz konusu. Bu yüzden kiralarda yüzde 60-70’e varan bir artış var” dedi. Diğer öğrenci bölgeleri olan Kadıköy merkez ile Bakırköy, Şişli, Beşiktaş gibi bölgelerde fiyatların benzer biçimde arttığını aktaran Aşa, “Kadıköy’de Suadiye ve Göztepe gibi bölgelerde 2 yıl önce 3 bin TL olan ev şu anda 5-6 bin TL’den aşağı değil. 3+1’ler ise 10 bin TL’nin üstünde. Beşiktaş’da halihazırda 3 bin ile 4.500 TL aralığında bir rakama eski ev bulmak mümkün. Yeni ev fiyatları 5 bin TL’den başlıyor” diye konuştu.
Türkiye’nin birçok üniversite kentindeki sıkıntının Ankara’da da yaşandığını söyleyen Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Ahmet Rifat Yetkin, “Pandeminin başında faizin düşmesiyle birlikte gayrimenkul fiyatı yükseldi. Bu yükselişle birlikte, özellikle yatırım amaçlı ev alanlar amortisman süresini kısaltmak için kira fiyatını yükselttiler” dedi. Yetkin, “Sonuçta burada yaşayacak olanlar bizim çocuklarımız. Ankara’da ortalama kira bedeli önceki döneme göre yüzde 50 civarında artarken, insanlar kiralık ev bulmakta büyük güçlük çekiyor” diye konuştu.
İZMİR’DE DAİRELER YÜZDE 50 ZAMLANDI
İzmir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Mesut Güleroğlu, geçen yılki depremin ardından Bornova, Bayraklı ve Karşıyaka’da halen yıkımı devam eden konutların olduğuna dikkat çekerek, bu bölgelerde kiralık konut bulmakta sıkıntı yaşandığını söyledi. Üniversitelerin yüz yüze eğitime başlamasıyla birlikte öğrencilere yönelik 1+1, 2+1 kiralık konutlarda fiyat artışları olduğunu dile getiren Güleroğlu şöyle devam etti: “Pandemi döneminde 1+1, 2+1 ve üniversite ekonomisine dayalı konutlar boş kaldı. Depremle birlikte merkezden uzaklaşmak istemeyenler buralara yoğun talepte bulundu. Fiyatlar arttı. Üniversitelerin açılması kararı ile öğrencilere hitap eden 1+1’lerin bin 100 TL olan kirası bin 700 TL’ye yükseldi. Bin 300-bin 500 TL seviyesindeki 2+1’lerin kiraları ise 2 bin 500-3 bin TL oldu. Mülk sahibi ise 2 yılın zararını karşılamaya çalışıyor.”
KİRALIK DAİRE KRİZİ ANADOLU’YU DA VURDU
Bursa Emlak Müşavirleri Odası (BEMO) Başkanı Erdal Çelebi, eylül ayı itibari ile Bursa’da özellikle Görükle bölgesindeki emlak sektöründe hareketlilik beklediklerini söyledi. Çelebi, “İnşaat maliyetleri yüzde 50 oranında arttı. Buna bağlı olarak arsa fiyatlarının da yukarı gitmesi ile konut satış fiyatlarında ortalama yüzde 60 artış oldu. Tabii ki konut satış rakamlarının yükselmesi kiralarda da artışa neden oldu. Bugün bir öğrenci için ortalama kiralık daire fiyatlarımız 1.750 TL civarında gözükmekte. Fakat talebin artması nedeniyle bu rakamların daha da yukarıya gideceğini ön görmekteyiz. Pandemi öncesi bu rakamlar bin ve 1.200 civarındaydı” diye konuştu.
ANTALYA’DA KİRALIK EV BULMAK ZOR
Turizm kenti Antalya, aynı zamanda öğrenci kenti de… Türkiye’de en fazla göç alan illerin başında yer alan Antalya’da kiralık konut fiyatları da sürekli artıyor. Antalya’nın her bölgesinde kiralık konut fiyatları normal koşullarda yüzde 40 arttı. Ancak, üniversitelerin açılması ve yüz yüze eğitimin başlamasıyla öğrenci yoğunluğunun bulunduğu semtlerde artış yüzde 100’ü buldu.Antalya Emlakçılar Odası Başkan Yardımcısı Muzaffer Vurgun, kiralık daire kalmadığını söyledi.
Vurgun, şunları kaydetti: “Antalya turizm kenti olduğu için sürekli göç alıyor. Bunun yanında konut maliyetleri de artıyor. Kiralık daire fiyatları da buna paralel artıyor. Geçen yıl 1000 liraya kiraya verilen daire fiyatı 2 bin-2 bin 500’e veriliyor.”
ESKİŞEHİR’DE EV KİRALARI YÜZDE 40 ARTTI
Eskişehir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Gazi Çelik, üniversitelerin yüz yüze eğitime başlayacağını duyurmasının ardından, kentteki kiralık ev fiyatlarında yüzde 40’a yakın arttığını söyledi. Üç üniversiteye ve yaklaşık 70 bin öğrenciye ev sahipliği yapan Eskişehir’de talebin fazla, konutun ise az olması nedeniyle fiyatlarda artış yaşandığına dikkat çeken Çelik, “Pandemi nedeniyle geçen yıl evlerin büyük kısmı boş kaldı. Kışın evlerin boş kalması ev sahipleri açısından bazı giderlerin oluşmasına neden oldu. Üniversitelerin yüz yüze eğitim kararıyla birlikte kiralık ev talebinde de bir artışı yaşandı. Bu da kiralık konut fiyatlarına yansıdı. Pandemiden önce 500 ila 600 liraya verilen konutlar bu yıl 1.000 ila 1.500 liraya yükseldi. Ayrıca düğün sezonu olması ve sığınmacılar nedeniyle Eskişehir’de neredeyse boş ev kalmadı” ifadelerini kullandı.
KAYSERİ’DE KİRALAR 1.000 İLE 3.500 LİRA ARASINDA
Dört üniversiteye ev sahipliği yapan Kayseri’de ise hem yeterli sayıda kiralık daire yok hem de mevcut dairelerin fiyatları öğrencilerin bütçesini aşan boyutlara ulaşıyor. Bu yıl ev kiralarına yüzde 15-25 arasında zam yapılan Kayseri’de döviz cinsinden yıllık kira ücretleri de öğrencileri hayli zorluyor.Kentte hem öğretim dönemi başlangıcı hem de devlet memurlarının tayin dönemi olması nedeniyle kiralık daire bulunmasında sıkıntı yaşandığını söyleyen Kayseri Emlakçılar Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Selim Atasoy, “Öğrencilerin özellikle tercih ettiği Talas bölgesinde kiralar bin TL ile 3 bin 500 TL arasında değişiyor. Maalesef gelen talebi karşılayamıyoruz” dedi.
Yüz yüze eğitime başlama kararı ile birlikte Kocaeli’deki kiralık ev piyasası da hareketlendi. Üç üniversiteye ev sahipliği yapan kentte, öğrencilerin yoğun talebiyle birlikte kiralık ev sıkıntısı baş gösterdi. Kocaeli Üniversitesi’nin bulunduğu İzmit’te kiralık evlerin yok denecek kadar az olduğunu söyleyen Kocaeli Emlakçılar Odası Başkanı Alpay Hacıoğlu, sıkıntının kentsel dönüşümün başladığı mahallelerde yaşayanların, dönüşüm süresince bölgedeki kiralık evlerde barınmasından kaynaklandığını söyledi. Kiralık ev bulmak isteyen öğrencilerin bazı emlakçılarda sıraya girdiğine değinen Hacıoğlu, “Pandeminin etkisiyle, öğrenciler kalabalık ortamdan uzak durmak istediği için yurt yerine kiralık daireleri tercih ediyor. Bu yüzden kiralık ev bulma konusunda sıkıntı yaşanıyor” diye konuştu.
DENİZLİ’DEKİ ARTIŞ YÜZDE 30
Denizli Emlakçılar Odası Başkanı Hakan Arslan, kentte satılık ve kiralık konut fiyatlarında yüzde 30’a yakın artış yaşandığını söyledi. Pamukkale Üniversitesi’nde 60 bine yakın öğrencinin eğitim gördüğünü belirten Arslan, bu yıl Denizli’de kiralık konut bulmanın çok zorlaştığını ifade eti. Arslan şunları söyledi: “Tayin dönemi, üniversitenin yüz yüze eğitime başlayacak olması gibi nedenlerle kiralık konuta talep arttı. 2+1 bir dairenin kirası 1.000-1.500 lira arsında değişiyor. 2 bin 500-3 bin liraya kadar kiralanan daireler var. Üniversite kampüsünün bulunduğu Kınıklı bölgesinde 1+1 apartların kiraları 1.500 liraya kadar çıkıyor. Arzın talebi karşılayamaması fiyatları yükseltti.”
DİYARBAKIR’DA KİRALIK EV YOK
Diyarbakır Emlak Komisyoncuları ve Müşavirleri Derneği Başkanı Mustafa Koç, “Üniversiteler açılıyor, öğrenciler gelecek. Öğretmenlerin de tayinleri çıktı. Ancak kentte kiralık daire bulmak mümkün değil. Olanların da fiyatları çok yüksek. Kayapınar tarafında kiralık daireler 2 bin 500 liradan başlıyor ve 4 binlere kadar çıkıyor” dedi. Yüzde 15 olması gereken kira zamlarının kentte yüzde 100’ü bulduğunu dile getiren Koç, şöyle devam etti: “Emlakçılar olarak iki aydır kiralık ev bulamıyoruz. Diyarbakır’da kiralar asgari ücretin üzerinde. İşin sonu güzel görünmüyor. 4-5 yıldır Diyarbakır’da konut yapılmıyor. İmar çalışması yok. Arsa sahipleri yüzde 50’nin altında arsa vermiyor. Acil imar çalışmaları yapılmalı. Sorun ciddi ve büyük. Öğrenciler barınma ihtiyaçlarını karşılayamazlarsa geri dönebilirler.”
GAZİANTEP’TE 1+1 DAİRELER 1500 TL
Gaziantep’te kiralık daire stokunda ciddi sıkıntılar olduğunu dile getiren Gaziantep Tüm Emlakçılar Odası Başkanı Mehmet Aytaç, “Daire fiyatları yüksek olunca insanlar kiraya vermeyi düşünmüyor. Bu yüzden stokta kiralık daire yok. Şu an öğrencilerin yaşayabileceği bölgelerde 1+1’lerde kira bin ile bin 500 lira arasında değişiyor. 2+1’ler bin 500 ile 2 bin lira arasında. Pandemi öncesine göre kiralarda yüzde 30-40 oranında bir artış oldu” dedi.
KONYA’DA KİRALAR ARTMAYA DEVAM EDECEK
Konya’da üniversitelerin açılması ile karaların artmaya devam edeceğini belirten Konya Emlakçılar Odası Başkanı Sedat Altınay, bu yıl yüzde 30’a varan artış yaşandığını dile getirdi. Altınay, “Kiraların artması, arz talep dengesine bağlıdır. Çok fazla kiralık ev arayan var. Ev ihtiyacı arttı. Tabii ki konut üretimi de son 3 yıldır eskisi hızında değil. İnsanlar ev bulamıyor. Buna binaen kiralık ev fiyatları da ciddi oranda artıyor. Yüz yüze eğitimin başlamasıyla birlikte de öğrenciler ev arayışına gireceği için konutlarda sıkıntı yaşanacak. Konya›da her semtte kiralar arttı” dedi.
KÜTAHYA’DA DA KİRALAR YÜKSELİŞE GEÇTİ
Üniversitelerin yüz yüze eğitime geçmesine kısa bir zaman kala Kütahya’da artan kiralık daire talebinin fiyatlara da yansıdığını belirten Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) İl Başkanı Rıza Kenan Uzman, arzın talebi karşılamadığını ifade etti. Öğrencilerin evlerine dönmesiyle yüzde 95’i, boş kalan 1+1 dairelerin haricinde ciddi bir sıkıntı yaşandığına vurgu yapan Uzman, “Tayinlerin çıkması, düğünlerin yapılmaya başlamasıyla herkes ev arayışına girdi. Okulların açılacağı haberinin gelmesiyle dönüşler de başladı. Kiralık ev ve boş daireler var, ancak 50 yıllık binalar olduğu için çoğu vatandaşımız daha yeni ve lüks daireleri tercih ediyor” diye konuştu. Uzman, 1+1 daire fiyatlarının 2 sene öncesine göre aynı seviyelerde seyretmesine karşın 2+1,3+1 ve 4+1 dairelerde fiyat artışının yüzde 15’leri bulduğunu kaydetti.
TRABZON’DAKİ ARTIŞLAR YÜZDE 50’ Yİ BULUYOR
Salgın nedeniyle geçen yıl birçok daire boş kalırken, bu yıl üniversitelerin açılacak olmasıyla ibre tersine döndü. Trabzon Emlakçılar ve İnşaatçılar Odası Başkanı Ayhan Taflan, kiralık daire fiyatlarının yüzde 30 ila 50 arasında arttığını söyledi. Öğrencilerin geri dönmesi, tayinle gelenler ve evlenenlerin oluşturduğu talep karşısında dairelerin ederlerinin üstüne fiyatlarla kiraya çıkartıldığını bildiren Taflan, özellikle öğrencilerden kişi başı kira talep edilmesine tepki gösterdi.
BALIKESİR’DE ÖĞRENCİLER EVLERE YÖNELDİ
Balıkesir Emlakçılar Derneği eski Başkanı İlhan Ay, kentte öğrenciler evlere yöneldiği için kiraların bu yıl yüzde 50 arttığını söyledi. Ay, “Pandemi nedeniyle, öğrenciler yurtlar yerine evlere yöneldiler. Yurtların kapasitesi de yetersiz olduğu için kiralar bu kadar arttı” dedi. “Özellikle de üniversitelerin açılacağı kesinleşince, öğrenciler ev kiralamaya başladı. Özellikle 1+1’lere çok talep var” diyen Ay, öğrencilerin tek başlarına ya da en çok iki kişi kalmak istediklerinin altını çizdi. Buna karşılık, Balıkesir’de kiralık ev kapasitesinin de düşük kaldığını vurgulayan Ay, “Kiralar eşyasız 1+1’ler ortamına 800-1.000 lira arasında değişiyor. Eşyalılar, 1.200-1.500 arasında” diye açıkladı..
CHANGE.ORG’DA İMZA KAMPANYASI BAŞLATILDI
Kira zammı krizi o kadar büyüdü ki, bireylerin kendi imza kampanyalarını başlatmasına imkan sağlayan ve toplumsal fayda için kullanan bir platform olan Change.org’da “Kiralara Üst Sınır Getirilsin!” başlığı ile bir imza kampanyası başlatıldı. Kampanyada kiralık konut fiyatlarının son bir yılda hızla yükseldiğini, artan fiyatlar nedeniyle insanların güvenli ve sağlıklı konutlarda yaşamayı geri plana attığını söyleyen Kira Hareketi, yasal düzenlemeyle üst limitlerin belirlenmesini talep ediyor. İmza kampanyası sürüyor.
