Trabzonspor’u bekleyen tehlike: Şenol Güneş Kompleksi Medical Park Stadyumu çökecek mi?

Ortahisar ilçesine bağlı Akyazı Mahallesi’nde 2011’de başlanan ve 5 yılda tamamlanan deniz dolgusu üzerine Toplu Konut İdaresi’nce (TOKİ) 2019’da Şenol Güneş Spor Kompleksi ile 40 bin kişi kapasiteli stadyum inşa edildi. 4 bin 700 fore kazıkla güçlendirilen dolgu alanına şimdi de 900 yatak kapasiteli Şehir Hastanesi planlandı. İlave 1200’den fazla fore kazık daha çakılan dolguda hastane inşaatı başladı.

Henüz 3 ay önce 3 Kasım 2021 tarihinde “Geocarto International” adlı dünya çapındaki en üst düzey bilimsel dergide yayımlanan bir makale, hem 40 bin kişilik stadyumun bulunduğu kompleksin, hem de bu dev hastanenin ciddi risk altında olduğunu bilimsel olarak ortaya koydu.

Konuyu en başından bu yana yakından takip eden Karadeniz Teknik Üniversitesi’nin duayen öğretim üyelerinden emekli jeoloji uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş, Cumhuriyet.com.tr‘ye açıklamalarda bulundu.

“DOLGUNUN GELİŞİGÜZEL DOLDURULMASI, YAPININ DEFORME OLMASINA SEBEP OLUYOR”

Araştırma sonuçlarını değerlendiren jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, “Dolgu, jeolojik çekinceleri olan bir alana yapılmıştır. Heyelan sahasının denize doğru olan devamında, çöken bir fay blokunun üzerinde yer alıyor. Dolguda çok ciddi denizaltı jeoloji çalışmalarının yapılması gerektiğini dolgu yapılırken ikaz etmiştik. Ama maalesef gerek sondaj çalışmaları gerek jeografik çalışmalar dolgu tabanının denizaltı jeolojisini ortaya çıkaracak nitelikte olmadı. Daha sonra dolgu da gelişigüzel dolduruldu. Gelişigüzel doldurulan dolgunun taşıma performansı düşük olduğu için 40.000 kişilik stat kazıklar üzerine oturtulmaya çalışıldı. Bu tür dolgularda en önemli sorun, oturmadır. Bu dolgunun tabanında yaklaşık 5 milyon yıldan bugüne kadar %40 ila %70 arasında su ihtiva eden genç tortullar var. Bunlar oturmaya müsait. Yani üstteki dolgunun ve yapının basıncı nedeniyle bu dolgular oturmaya müsait. Bu dolgular nereye kadar oturacak? Ta ki üstteki binayı taşıyabilecek sertliğe gelene kadar. Ama bu oturmalar sırasında, ki bu oturmalar da düzgün değil, bazı taraflarda az bazı taraflarda çok bulunuyor. Bu da yapıya müthiş bir zarar veriyor. Yapının deforme olmasına, hatta yapıda kırılmalara sebebiyet veriyor.” dedi.

“KİMSE SÖYLEDİKLERİMİZİ DİKKATE ALMADI”

Prof. Dr. Bektaş, KTÜ İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Erol Şadoğlu ile birlikte 2019 yılında stadı gezerek gözlemlerde bulunduğunu söyledi ve şunları ekledi:

“Gördüğümüz şey şu oldu: Duvarlarda, yerlerde enine boyuna deformasyon kırıkları vardı. Bunların genişliği 3 mm kadardı. Ayrıca kapılarda, pencerelerde oturmalar ve stat duvarlarında yer yer açılmalar vardı. Bu deformasyon yapılarını biz tespit ettik. Bunları 2019’da kamuoyuna açıklamadan önce stat müdürü vasıtasıyla ilgili yerlere bildirdik. ‘Bu stadın durumu kritik, muhakkak bu stat izlenmelidir’ dedik. Stadın çöktüğünü söylemedik ama stadın periyodik olarak gözlemlenmesi gerektiğini belirttik. Yani stat farklı oturuyor, bir tarafı az bir tarafı çok oturuyor ve bu da bina içinde kırılmalara sebebiyet veriyor. Dolayısıyla bu binanın sürekli olarak gözlemlenmesi gerekir diye 2019’da söyledik. Fakat hiç kimse bunu dikkate almadı.Ta ki 1-2 ay önce Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde bir doktora çalışmasının sonuçları uluslararası saygın bir dergide yayımlanana kadar. Bu çalışmada, 2016-2020 yılları arasında uydudan stat ve dolgu alanı sürekli gözlendi. Dolgunun, stadın nerelerinin çöktüğünü, nerelerinin yükseldiğini yani yıllık deformasyon hızları tespit edildi. Uydudan alınan deformasyon ölçümleriyle yerden bizim gözlediğimiz deformasyon yapıları birebir uyuşuyordu. Yani uydu gözlemleriyle, yerden yaptığımız gözlemler birebir aynıydı. Şu anda statta bir deformasyon var. Ama stat yıkılacak demiyoruz. Bunun sürekli olarak gözlemlenmesi lazım.“

“REKTÖRLÜĞÜN AÇIKLAMASINDA DEFORMASYONUN RÜZGAR ETKİSİ OLDUĞU SÖYLENİYOR”

Prof. Dr. Bektaş, KTÜ’den yapılan açıklamada statta hasar olmadığının altının çizildiğini, iki profesör olarak gözlemlerinin göz ardı edildiğini belirti ve “KTÜ de dün bir açıklama yaptı. Bu açıklamada stadın yıkılacağına dair söylentilerin yanlış olduğunu belirttiler ama kimse bu ifadeyi kullanmadı. Bir bilim insanı olarak böyle sorumsuzca bir ifadeyi kimse kullanmadı. KTÜ’nün açıklamasında, iki önemli kısım var. Birinci kısımda şu söyleniyor: Stat kullanılabilir, bizim yaptığımız uydu gözlemlerinin sonucuna göre zeminde çökmeler var ama statta hasar yok. Hasarı gösterecek veriler yok deniyor. Burası tartışılır. Stadın çatısındaki ölçümler gerçeği yansıtmıyor, deniyor. Ama biz 2019’da şunu da görmüştük: Çatının oturduğu duvarlarda ve odalarda deformasyon var. Dolayısıyla duvarda ve odada deformasyon varsa, çatıda olması gayet doğal. Ama her nedense bilimsel çalışmada o çatıdaki deformasyonun rüzgar etkisi olduğu söyleniyor. İkinci bölümde, yapı sağlığı açısından stadın izlenmesi gerektiğini söylüyorlar. Acil uyarı sistemleri devreye girecektir gibi birtakım söylemlerde bulunuyorlar. Bu oturmaların devam etmesi halinde yapıya nasıl etki edeceği şimdiden söylenemez diyorlar ama buna ben katılmıyorum. Bizim gözlemlerimiz göz ardı ediliyor. Önemli olan bu. Uydudan deformasyon ölçümleri aldınız ama bu ölçümlerin yerden muhakkak kontrol edilmesi lazım. Biz de bunu fotoğraflarıyla 2019’dan beri gösteriyoruz.” ifadelerini kullandı.

“SİYASET, POPÜLİST POLİTİKA ÖNDE GİDİYOR”

Prof. Dr. Bektaş, son olarak “Biz 2019’da uyarılarımızı yaptık, basına açıklama yaptık. Sayın Cumhurbaşkanı, Trabzon’a geldiğinde ‘Akyazı Stadı ile ilgili gerçekleri bilmek vatandaşın hakkıydı!’ başlıklı bir makale verdik kendisine. ‘Burada bir sıkıntı var, buraya şehir hastanesi yapacaksınız ama Akyazı ile şehir hastanesi bitişik. Akyazı’da bu sıkıntılar varken, buraya aynı metotla hastane yapmanız mantıklı değildir’ dedik. En azından buradaki deformasyon sorununu çözün, ondan sonra hastane yapın. Biz hastane yapımına karşı değiliz. 2019’dan beri biz bunları söylüyoruz ama pek dikkate alınmadı. Ancak ne zaman ki uluslararası yayın ortaya çıktı, tartışmalar başladı. Bu arada Trabzonspor da şampiyonluğa oynuyor, halk endişeli. Rektörlük de bundan dolayı vatandaşlara sağduyulu olmalarını söyledi. Korkacak bir şey yok dedi. Ama çekince de duydu ve ‘Bu stadın güvenliği daima kontrol edilmelidir’ diye ekledi. Bir sıkıntı var bunu inkar etmek mümkün değil ama bu sıkıntının boyutu nereye varacak, yanda bir hastane var, bu hastane buradan nasıl etkilenir bunlar bir sorun. Bilim hiçbir zaman önde gitmiyor, siyaset, popülist politika önde gidiyor. Bilim hep geriden geliyor. Biz bilim insanı olarak sorumluluklarımız dahilinde ikazlarımızı yapıyoruz, ama bunların ne kadar uygulanıp uygulanmayacağı bilinmez, bugünkü siyasi ortamda her şey ortada.” dedi.

*Fotoğraflar Prof. Dr. Osman Bektaş’ın çekimleridir ve Haber61 sitesinden alınmıştır.

YÜRÜTMEYİ DURDURMA DAVASI

Öte yandan Prof. Dr. Bektaş, Trabzon Şehir Plancıları Odası’nın Kalyon İnşaat tarafından dolgu alanına inşa edilen yaklaşık 1.1 milyar lira maliyeti olan 900 yataklı Trabzon Şehir Hastanesi inşaatı ile ilgili yürütmeyi durdurma ve iptal davası açtığını da belirtti.

KTÜ’NÜN AÇIKLAMASI

Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü, Trabzon Stadyumu’nun da bulunduğu Akyazı dolgu alanının çöktüğüne ilişkin bilimsel çalışmaya ilişkin bir açıklama yaptı.

KTÜ Rektörlüğünden yapılan yazılı açıklamada, son günlerde yerel ve ulusal basında “Akyazı Stadı çöküyor” şeklinde haberlerin yer aldığı belirtildi. Açıklamada, ülkeye karşı olan sorumluluk ve görevleri gereği bu iddialar üzerine hem halkı hem de kamu kurum ve kuruluşlarını bilgilendirmek ve bilimsel yöntemlerle yapılması gereken çalışmaları ortaya koymak amacıyla açıklama yapma gereğinin ortaya çıktığı vurgulandı.

Zemin oturmalarının devam etmesi durumunda stadın taşıyıcı sisteminin nasıl bir davranış sergileyeceğini bugünden tahmin etmenin zor olduğu aktarılan açıklamada şunlar kaydedildi:

“Dolayısıyla Akyazı dolgu alanı üzerinde inşa edilen Şenol Güneş Kompleksi Trabzonspor Medical Park Stadyumunun güvenle kullanılmaya devam edilmesi, olası bir tehlike durumunda acil ikaz sistemlerinin devreye girip önceden haber verilmesi veya doğal afetler sonrasında stadın mevcut durumunun değerlendirilmesi amacıyla ülkemizdeki tüm stratejik yapılarda uygulandığı gibi stadın hem betonarme hem de çelik taşıyıcı sistemine yapı sağlığı izleme sistemleri kurulması önem arz etmektedir. Bu şekilde, stadın yapısal davranışına ait grafiklerin 7/24 elde edilmesi sağlanacak, performansı izlenebilecek ve olası bir limit dışı davranışta oluşabilecek hasarları önlemek mümkün olabilecektir. Böylece şampiyonluk yolunda statları dolduran taraftarların güvenliği sağlanmış ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları da sorumluluklarını yerine getirmiş olacaktır.”