TikTok nasıl Çin ve ABD arasındaki çatışmanın ortasında kaldı?

Çin merkezli sosyal medya ağı TikTok, bugün özellikle gençler arasında en çok kullanılan mobil uygulamalardan.

Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşı kızışırken TikTok da bundan nasibini alacak gibi gözüküyor.

ABD ve Avustralya uygulamayı yasaklamayı gözden geçirirken Hindistan ise Çin ile yaşadığı siyasi kriz nedeniyle uygulamayı yasakladı.

TikTok nedir?

Bir dakika ve daha kısa videoların yayımlandığı bir sosyal medya uygulaması.

Çok sayıda şarkı ve filtre seçeneği içeren uygulamada kullanıcılar daha çok dans koreografileri ve sistem yer alan şarkılara ya da konuşmalara uygun taklitler yapmayı tercih ediyor.

Ne kadar büyük?

2019 yılından beri uygulama genelde akıllı telefonlarda en çok indirilen programlardan biri oldu.

Özellikle pandemi ile beraber TikTok ile Çin’den erişilebilen kardeş uygulaması Douyin’in dünya çapında iki milyar defa indirildiği ve 800 milyon aktif kullanıcıya sahip oldukları tahmin ediliyor.

En çok Hindistan’da ardından da ABD’de kullanılıyor.

Çin ile ilişkisi ne?

ABD merkezli 2014 yılında kurulan Musical.ly’ye çok benzer bir uygulama 2016 yılında Çinli teknoloji devi Bytedance tarafından Çin’de Douyin adında bir uygulama olarak piyasaya çıkarıldı.

Bytedance, küresel olarak bu uygulama için TikTok ismini kullanmayı tercih etti.

Bytedance, Musical.ly’yi 2018 yılında satın aldı ve TikTok operasyonun içine dahil etti.

Şirket, algı olarak Çin sahipliğinden TikTok’u uzaklaştırmak için Disney’in eski kıdemli yöneticilerinden Kevin Mayer’ı CEO olarak atadı.

TikTok ne kadar veri topluyor?

TikTok, hangi videoların izlendiği ve hangileri hakkında yorum yapıldığı, lokasyon verisi, telefon modeli ve kullanılan işletim sistemi, klavye kullanım alışkanlıkları gibi çok sayıda veriyi topluyor.

TikTok’un gerçekleştirdiği bu veri depolama Facebook gibi bu alanda olumsuz bir unvana ship çok sayıda sosyal medya platformuyla kıyaslanabilir.

En son olarak İngiltere’nin veri gizliliği ile yükümlü olan gözlemevi de TikTok hakkında soruşturma açtığını duyurdu.

Çin TikTok’u casusluk için kullanabilir mi?

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, uygulama kullanıcılarını ‘verilerinin Çin Komünist Partisi’nin eline düşebileceği’ gerekçesiyle uyardı.

TikTok ise ısrarla verileri Çin’in dışında topladığını ve tuttuğunu dile getiriyor.

Şirketin Avrupa, Ortadoğu ve Afrika bölgesinin kamu politikasının başında olan Theo Bertram, BBC’ye yaptığı açıklamada “Sürekli Çin hükümetinin boyunduruğu altında olduğumuz suçlaması tamamen yanlış” dedi.

Ancak Huawei gibi TikTok hakkındaki bu iddialar da Çin hükümetinin ByteDance şirketinden yabancı kullanıcıların verilerini isteme hakkını eline veren kanundan kaynaklanıyor.

2017 yılındaki Çin Ulusal Güvenlik Yasası’na göre herhangi bir organizasyonun ya da vatandaşın istihbarat çalışmalarına katkı sunması zorunlu.

Bertram ise Çin hükümetinden böyle bir talep gelmesi halinde cevaplarının ‘Hayır’ olacağını söylüyor.

Ancak bunun ByteDance şirketi için sonuçları olabileceği uyarısında bulunanlar var.

Şirketin Toutiao adındaki uygulaması 2017 yılında 24 saat byounca ‘pornografik ve müstehcen içerik’ yaydığı gerekçesiyle yayından alınmıştı.

TikTok Çin propagandası için kullanılabilir mi?

Uygulama ile ilgili bir diğer endişe ise sansür.

Çin, vatandaşlarının dışarıya erişimini engelleyen sistemiyle dünyanın en sınırlı internetlerinden birine sahip.

Geçen yıl Guardian gazetesi Çin hükümetinin talebi doğrultusunda TikTok’un siyasi olarak hassas bazı içeriklerin kaldırdığını ya da yasakladığını haberleştirmişti.

Washington Post gazetesi ise altı şirket çalışanıyla görüşerek yaptığı haberinde işaretlenen bazı videolar hakkında son söz söyleme hakkının Çin’deki moderatörlerde olduğunu belirtmişti.

ByteDance ise haberlerde yer alan çoğu uygulamanın artık yürürlükte olmadığını açıkladı.