Radyo sinyallerinin kaynağı dev yıldız, bilim insanlarını şaşırttı

Muazzam miktarda enerji açığa çıkaran bir dizi hızlı radyo patlamasının (FRB) kaynağının son derece güçlü, kozmik bir manyetik yıldız olduğu düşünülüyor ama bu gökcismi astronomların mevcut modellerine uymuyor.

Amsterdam Üniversitesi’nden astrofizikçi Inés Pastor-Marazuela, Space’e, “Mevcut bilgimizle böyle bir magnetarın (nadir görülen bir nötron yıldızı çeşidi) nasıl var olabildiğini anlamak çok zor” dedi.

Fakat şu ana kadar gözlemlerimize uyan başka model yok.

Her 16 günde bir enerji yayan bu özel patlamalar ilk kez 2018’de keşfedildi. Bunlar, gökyüzündeki en parlak parlamalardan bazılarını teşkil ediyor ama insan gözüyle görülemiyor ve saniyenin yalnızca binde biri kadar sürüyor.

Söz konusu ışık, “daha mavi” kısa dalga boylarından “daha kırmızı” ve daha uzun dalga boylarına geçiyor. Öte yandan patlamaların yalnızca mavi dalga boylarında parlaması veya mavi dalga boylarının kırmızı olanlardan çok daha uzun sürmesi bekleniyordu. Periyodik yineleme de birbirinin etrafında dönen bir çift yıldızla açıklanabilirdi.

Yaptığı açıklamada Pastor-Marazuela, “Hızlı Radyo Patlaması kaynağının eşinden gelen güçlü yıldız rüzgarlarının çoğunlukla mavi, kısa dalga boylu radyo ışığının sistemden kaçmasına müsaade edeceği düşünülüyordu. Fakat daha kırmızı, uzun dalga boylu radyo ışığının daha çok, hatta tamamen engellenmesi gerekiyordu” dedi.

Fakat bilim insanları iki günlük mavi radyo patlamalarını üç günlük kırmızı patlamaların takip ettiğini gördü. Bu da onları, kaynağın yavaş dönen bir magnetar olduğunu düşünmeye itti. Hollanda Radyo Astronomisi Enstitüsü’nden (ASTRON) Dr. Yogesh Maan, “Hızlı Radyo Patlaması’nın bu kadar uzun dalga boylarında parladığını keşfetmek heyecan vericiydi. Muazzam miktarda veriyi inceledikten sonra, tespit ne kadar ikna edici olsa da, önce inanmakta zorlandım” ifadelerini kullandı.

Bu bulgu bilim insanlarının evrendeki anlaşılması güç, baryonik maddeyi bulmasına yardım edebilir. Söz konusu madde baryon diye bilinen parçacıklardan meydana geliyor ve yıldızları, galaksileri ve gezegenleri oluşturuyor. Gökbilimciler, tuhaf bir biçimde, evrende var olduğu tahmin edilen baryonik maddenin sadece yarısını açıklayabiliyor.

Bilim insanları kırmızı ve mavi sinyallerin Dünya’ya ulaştığı zamanları inceleyerek dalgaların yolculukları süresince ne kadar baryonik maddeden geçtiğini modelleyebilir. Bu bulgu, FRB’lerin “çıplak” olduğunu, yani patlamaları engelleyebilecek herhangi bir malzemeleden (elektron bulutu gibi) azade olduğuna işaret ediyor.

Çok miktarda eksik malzeme olsa da düşük sıcaklığı ve evrende seyrek yer değiştirmesi tespit edilmesini zorlaştırıyor.

Araştırmacılar Avustralya’daki radyo teleskoplarından önce bu tekniği kullanıyordu ve evrende araştırılacak yüzlerce radyo patlaması var.

“Hızlı Radyo Patlamasında 120 MHz’e kadar kromatik periyodik aktivite” başlıklı araştırma Nature dergisinde yayımlandı.

Kaynak: Independent Türkçe