Putin’i barışa kim ikna edecek: Erdoğan dahil üç lider öne çıkıyor

2014’te Rusya ile Ukrayna arasında savaş ilk patlak verdiğinde, Fransa ve Almanya, “Normandiya formatı”nı üreterek arabulucuk çalışmalarına katkıda bulunmuştu. Görüşmeler, Belarus‘un başkenti Minsk‘te bir anlaşmayla taçlandırılmış, ancak süreç içinde anlaşma sadece kağıt üzerinde kalmıştı. Bugün Almanya ve Fransa, Ukrayna’ya yoğun silah sevkıyatı yapan ülkeler arasında. Belarus ise tamamen Rusya çizgisinde. Her ne kadar Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Moskova yönetimi ile iletişimi sürdürse de açıklamalarından ve mevcut tablodan arabuluculuk çalışmalarının başarısızlığa uğradığı görülüyor.

ERDOĞAN VE BENNETT ÖNE ÇIKIYOR

Washington Post‘ta (WP) Adam Taylor imzasıyla yayınlanan analize göre, bu durumda üç lider öne çıkıyor; bunlardan ikisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İsrail Başbakanı Naftali Bennett.

Bennett, bir kaç gün önce Putin’i Moskova’da ziyaret etti ve konuya ilişkin açıklamasında hem Rusya hem de Ukrayna ile temas halinde olduğunu ve barışın sağlanmasına yardımcı olmayı umduğunu söyledi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise pazar günü Putin ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin ardından “acil ateşkes ve siyasi çözüm” çağrısı yaptı.

Daha da önemlisi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cuma günü başlayacak Antalya Diplomasi Forumu‘nda hem Rusya hem de Ukrayna dışişleri bakanlarını ağırlamayı umduğunu söyledi. Reuters, hem Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov hem de Ukraynalı mevkidaşı Dimitro Kuleba‘nın teklifi kabul ettiğini, ancak katılımlarının henüz net olmadığını bildirdi.

“SAVAŞIN SONA ERDİRİLMESİ ÇIKARLARINA”

WP’ye göre, “Hem Bennett hem de Erdoğan, arzu edilen üçüncü şahıslarda olabilecek niteliklere sahip. İsrail, uzun süredir bir ABD müttefikiyken, Türkiye tam teşekküllü bir NATO üyesi, ancak her iki ülke de zaman zaman diğer Batılı müttefiklerle gergin ilişkiler yaşayabiliyor […] Üstelik, her iki ülkenin de savaşın sona erdirilmesinde büyük çıkarları var: İsrail, büyük Rus ve Ukrayna diasporalarına ev sahipliği yaparken, Türkiye ekonomisi, her yıl ülkeyi ziyaret eden milyonlarca Rus ve Ukraynalıdan hatırı sayılır gelir elde ediyor…”

Geçen hafta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda, Rusya’yı savaşı sona erdirmeye çağıran oylamaya atıf yapan WP’ye göre, Bennett ve Erdoğan’ın yanı sıra bir kaç aday daha mevcut. Söz konusu oylamada, Hindistan ve Çin gibi güç merkezleri de dahil olmak üzere 35 ülke çekimser kalmıştı.

AVRUPA, ÇİN’İ İSTİYOR

WP’ye göre, “Rus silahlarının önemli alıcılarından biri olan Hindistan, barış görüşmelerini kolaylaştırmayı teklif etti. Ancak Batı Avrupa’daki bazı diplomatlar ve hatta Ukrayna’nın kendisi, barış yolunun Yeni Delhi’den değil Pekin’den geçebileceğine inanıyor…”

Avrupa Birliği dış politika sorumlusu Josep Borrell Cuma günü El Mundo’ya verdiği demecinde; mesele, barış anlaşmasına arabuluculuk yapmak olduğunda Çin’den başka bir alternatifin olmadığını söyledi ve sözlerine sözlerine şöyle devam etti:

“[Bu ülke] Çin olmalı, bundan eminim […] Ne ABD ne de Avrupa [arabulucu] olamaz, Çin olabilir…”

KİEV’DEN PEKİN’E YEŞİL IŞIK

Öte yandan Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba Cumartesi günü yaptığı çevrimiçi basın toplantısında, Pekin yönetiminin savaşı durdurmak istediğine dair güvence verdiğini, savaşın Çin’in çıkarlarına aykırı olduğunu ve “Çin diplomasisinin çatışmayı sonuçlandırmak konusunda yeterli olduğunu” vurguladı.