Popüler kültürde Bizans

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi ile İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, bu yılı üç sergiyle kapatıp 2022’ye “merhaba” diyor. Bunlardan biri Bizans hakkında yapılmış bilimsel araştırmaları inceleyen “İstanbul’dan Bizans”. Bu sergiyle eşzamanlı olarak açılan, ama Bizans’ın popüler kültürdeki temsillerini ele alan “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?: Popüler Kültürde Bizans” sergisi ise bugünkü yazımıza konu oluyor. İki sergi doğrudan Bizans’la ilgili olsa da birbirinden çok farklı. Diğer sergi ise Uluslararası Bağımsız Küratörler (ICI) oluşumunun “Yarına Notlar” adlı gezici sergisi.

GENÇLERİN İLGİSİNİ ÇEKER…

“İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?” sergisi, özellikle gençlerin büyük ilgisini çekeceğe benziyor. Sergide örneğin “The Mandalorian” dizisinin büyük ilgi çeken karakteri “Baby Yoda” ve “Star Wars” evreninden Bizans eserleriyle kolajı yapılan çalışmalar, Bizans’ta geçen video oyunları ve çizgi romanlar, Yeşilçam’ın Bizans’la savaşan “Tarkan” ve “Kara Murat” filmlerinin posterleri, moda alanında Versace’nin tasarımları gibi farklı alanlarda, Bizans algısına ait ortak temalar bir araya geliyor. Sergi 6 Mart’a kadar ziyaret edilebilecek.

İSMİ YAKUP KADRİ’DEN

“İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?” sergisi adını Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Panorama” adlı romanından alıyor. Türkiye’nin yakın tarihinden bir dönemi, İkinci Dünya Savaşı sonrası yılların toplumsal ve siyasal karmaşasını konu edinen romanda “Bu Ne Bizantinizm?” ifadesini romanın baş karakteri kullanıyor ve yazar, kendi karakterinin ağzından çıkan bu sözle, genç cumhuriyetin vatandaşları arasındaki kültürel ayrışmanın giderek keskinleşmesini, kimlik bunalımını ve çare olarak kör inançlara tutunmasını dile getiriyor.

Bizantinizm kavramını farklı çehreleri ve tezahürleri ile ele alan sergi, Bizans’ı simgeleyen ya da ona atfedilen sembollerin ve değerlerin farklı sanat mecralarında nasıl yer bulduklarını ortaya koyuyor. Serginin küratörü Emir Alışık.

Sergide 50’yi aşkın sanatçı, yazar, illüstratör, müzisyen, sinemacı ve moda tasarımcısının Bizans’a atfedilen eşsizliği ve egzotizmi farklı açılardan yorumlayan ve görselleştiren işleri yer alıyor.

‘GLİ’ DE SERGİDE

Ayasofya, camiye çevrildikten sonra geçen yıl hayatını kaybeden Ayasofya’nın ünlü kedisi Gli de kendine yer buluyor. İllüstratör-tasarımcı Necdet Yılmaz sergideki işinde Ayasofya’nın ünlü kedisini göksel varlık olarak canlandırıyor. “İstanbul’da Bu Ne Bizantinizm?” sergisine eşlik eden katalog ise sanatın çeşitli alanlarındaki tüm bu temsilleri ayrı ayrı, derinlemesine inceleyen ve yorumlayan 10 tarih araştırmacısının makalelerini bir araya getiriyor.