Emeklilik hayallerine ulaşmak için prim gün sayısını tamamlamak kritik önem taşıyor. Çeşitli nedenlerle prim günleri eksik kalanlar için devletin sunduğu borçlanma ve ihya imkanları adeta bir can simidi oluyor. Peki, kimler hangi süreleri borçlanabilir, ihya nedir ve nasıl yapılır? İşte eksik primlerinizi tamamlamanın yolları!
Doğum Borçlanması ile Erken Emeklilik
Kadın sigortalılar, doğum sonrası prim ödemeden geçen sürelerini borçlanarak prim gün sayılarını artırabiliyor. Kanun gereği, üç çocuğa kadar her biri için 2 yıla kadar borçlanma yapılabiliyor. Bu da toplamda en fazla 2.160 gün prim kazanılması anlamına geliyor. Bu borçlanma hakkı, erken emekliliğin kapılarını aralıyor. Borçlanma hakkı, çocukların sigortalı olduktan sonra dünyaya gelmesi şartına bağlı olsa da, staj sonrası gerçekleşen doğumlarda da borçlanma hakkı bulunuyor. Üstelik staj süresi dikkate alınarak sigorta başlangıcı geriye çekilebiliyor.
2 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın sigortalılar da doğum borçlanmasına benzer şekilde borçlanma yapabiliyor. İlginç olan, evlat edinilen çocuğu doğuran kadının da bu haktan yararlanabilmesi. Bu sayede kadınlar, hem kendi doğumları hem de evlat edindikleri çocuklar üzerinden prim gün sayılarını artırarak emeklilik şartlarını kolaylaştırabiliyorlar.
Askerlik Borçlanması ve Diğer İmkanlar
Erkek sigortalılar için ise askerlik borçlanması erken emekliliğin kapısını aralayan önemli bir fırsat. 540 güne kadar prim kazanma imkanı tanıyan askerlik borçlanması, sigorta öncesi askerlik yapanların başlangıç tarihini geriye çekebiliyor. Bu da emeklilik yaşını etkileyerek daha erken emekli olma imkanı sunuyor.
Yurt dışında çalışan vatandaşlar belirli şartlar altında, o süreleri emeklilik primine saydırmak için borçlanabiliyor. Kadınlar ise 18 yaşından sonra yurt dışında geçirdikleri süreleri, çalışmasalar bile borçlanabiliyorlar. Ayrıca memurların ücretsiz izin süreleri ve sigortalı olmadan yapılan doktora ya da tıpta uzmanlık eğitim süreleri de borçlanma kapsamına alınıyor. Bunların dışında borçlanılabilecek diğer durumlar şunlardır:
- Avukatlık stajı yapanlar 1 yıl
- Hekimlerin fahri asistanlık süreleri
- Kısmi süreli çalışanların eksik günleri
- Yurt dışı öğrenim süreleri
- Uzman ve usta öğreticilik süreleri
- Polis ve asker eğitim süreleri
- Seçim kanunu kapsamında açıkta geçirilen süreler
- Grev ve lokavt süreleri
İhya ile Geçmişi Canlandırın
Emeklilik için eksik primleri tamamlamanın bir diğer yolu ise ihya. Özellikle Bağ-Kur'lu esnaflar, geçmişte prim borcu nedeniyle dondurulmuş hizmet sürelerini ihya ederek yeniden canlandırabiliyor. Borçlanmada dilediğiniz kadar süre için ödeme yapabiliyorken, ihya işleminde hizmet süresinin tamamının yeniden aktif hale getirilmesi zorunlu. Bu durum, prim borcunu tamamen kapatma avantajı sağlıyor.
Borçlanma ve ihya işlemlerinde ödenecek tutarlar da farklılık gösteriyor. Doğum ve askerlik borçlanmasında brüt asgari ücretin yüzde 32'si baz alınırken, yurt dışı borçlanmasında bu oran yüzde 45'e çıkıyor. İhya işleminde ise yüzde 34,5 oranı uygulanıyor. Güncel rakamlarla; 1 aylık doğum veya askerlik borçlanması 8.321,76 TL, Yurt dışı borçlanması 11.702,48 TL, İhya işlemi ise 8.971 TL civarında ücret gerektiriyor.
Eksik prim günlerinizi tamamlamak için sunulan bu imkanlar, emeklilik hayallerinizi gerçeğe dönüştürmek için büyük bir fırsat sunuyor. Borçlanma ve ihya yöntemlerini değerlendirerek, emeklilik için gerekli şartları sağlayabilir ve geleceğinizi güvence altına alabilirsiniz. Unutmayın, erken harekete geçmek ve doğru bilgilere sahip olmak, emeklilik planlarınızı başarıya ulaştırmanın anahtarıdır.