Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimleri, döviz kurları ve enflasyonun yanı sıra Hazine’nin borçlanma faizlerini de patlattı. Eylül-aralık …
Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimleri, döviz kurları ve enflasyonun yanı sıra Hazine’nin borçlanma faizlerini de patlattı.
Eylül-aralık döneminde TCMB politika faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e çekerken, Hazine’nin 5 yıl vadeli borçlanma faizi yüzde 17’lerden yüzde 26’lara yaklaşık 900 baz puanlık sert sıçrama kaydetti.
Sözcü’den Emre Deveci’nin haberine göre, döviz kurlarındaki ve enflasyondaki artış, döviz ve altın cinsi borçlar ile enflasyona endeksli tahviller nedeniyle Hazine’nin borç stokunu hızla artırırken, Hazine ihalelerindeki faizler de hızla artıyor. Bu da bütçedeki faiz yükünde artışı beraberinde getiriyor.
Enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki yükselişin yanı sıra ülke risk primindeki artış, Hazine’nin borçlanma faizlerini yükseltiyor.
İHALELER YAPILDI
Hazine ve Maliye Bakanlığı bugün 12 ay ve 5 yıl vadeli tahvil ihalesi gerçekleştirdi.
Hazine 12 ay vadeli kuponsuz devlet tahvilinin ihracında 1,42 milyar TL borçlanırken, bileşik faiz yüzde 23,76 oldu.
5 yıl vadeli tahvil ihalesinde borçlanma 1,03 milyar TL olurken, bileşik faiz yüzde 26,34 oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı iki tahvil öncesi kamu ve piyasa yapıcılara toplam 4,5 milyar lira satış gerçekleştirdi.
HAZİNE FAİZİNİ YÜKSELTTİ
Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimlerine başladığı 23 Eylül 2021 tarihi öncesinde yapılan 7 Eylül tarihli Hazine ihalesinde 5 yıl vadeli tahvilde bileşik faiz yüzde 17,67 olmuştu.
TCMB’nin faiz indirimlerine paralel olarak döviz kurları ve enflasyon hızla artarken, Hazine’nin borçlanma maliyetleri de hızla yükseldi.
Hazine’nin 5 yıllık tahvil ihalelerinde 5 Ekim’de yüzde 18,94 olan bileşik faiz, 9 Kasım’da yüzde 19,44’e, 7 Aralık’ta yüzde 22,7’ye yükselmişti. Bugünkü oran ise yüzde 26,34 yeni zirveyi gördü.
Kur krizinin yaşandığı 2018 yılında bile 5 yıl vadeli Hazine tahvili ihalesinde bileşik faiz en fazla yüzde 22,10 olmuştu.
10 YIL VADELİ DE REKOR
Bugün Hazine’nin 10 yıl vadeli tahvil faizinde yüzde 24,89 ile yeni rekor kırıldı.
10 yıl vadeli tahvil faizi, ilk ihraç edildiği Ocak 2010 tarihinde yüzde 11,24 olmuştu.
Söz konusu oran, faiz indirimleri başlamadan önce 2021 yılı Eylül ayı başında yüzde 16,98 seviyelerinde bulunuyordu.
Yüksek maliyet nedeniyle Hazine, Kasım 2020’den beri 10 yıl vadeli tahvil ihalesi yapmıyor.
Önceki haftalarda faizlerle ilgili yeni bir açıklamada bulunan Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Neymiş efendim? Faizleri düşürüyormuşuz. Benden başka bir şey beklemeyin. Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Hüküm bu” demişti.
Yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de her fırsatta faiz artışlarının gündem dışı olduğunu söylese de, başında olduğu Hazine’nin borçlanma faizleri artıyor.
HAZİNE’NİN FAİZ YÜKÜ ARTIYOR
2020’de 121,2 milyar TL olan Hazine’nin faiz ödemeleri, 2021’de 160,3 milyar TL’ye yükseldi. Hazine’nin faiz giderlerinin önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor.
Uzmanlar, normalde bir merkez bankası faiz indirimi yaptığında orta ve uzun vadeli faizlerin de onu takip ettiğini ancak burada yanlış bir adımla enflasyon beklentileri bozulduğu ve TCMB’nin itibarı olmadığı için orta ve uzun vadeli faizlerin tam ters yönde hareket ettiğini belirtiyor.
Nitekim, TCMB anketine göre, 12 ay sonrası enflasyon beklentisi kasımda yüzde 15,61 iken, aralık anketinde yüzde 21,39’e tarihi bir yükseliş kaydetmişti.
KREDİ FAİZLERİ DE YÜKSELİŞTE
TCMB’nin faiz indirimleri, tüm kredi türlerinde faizlerde düşüş değil artış getirdi.
TCMB verilerine göre, 17 Eylül’de yüzde 23,10 olan ortalama ihtiyaç kredisi faizi, 31 Aralık haftasında yüzde 29,55’e yükseldi.
17 Eylül’de yüzde 21,28 olan ortalama taşıt kredisi faizi de 31 Aralık’ta 26,24 oldu.
Bu dönemde ortalama konut kredisi faizi, kamu bankalarının ucuz kredi kampanyalarına rağmen yüzde 17,89’dan yüzde 17,48’ye kadar gerileyebildi.
Ortalama ticari kredi faizleri bu dönemde yüzde 20,47’den yüzde 24,37’ye yükseldi.
TCMB verileri ortalama oranları yansıtırken, birçok kişi ve işletme, bankalarda yüzde 40’larda faiz oranlarıyla karşılaşıyor.
‘BANKALAR KREDİ YERİNE HAZİNE’Yİ TERCİH EDER’
Hazine’nin borçlanma faizlerindeki yükselişi geçen ay sozcu.com.tr’ye değerlendiren deneyimli bankacı Kerim Rota, bu durumun Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin “prematüre”, bir başka ifade ile “erken” olduğunun en iyi göstergesi olduğunu vurgulamıştı.
Mevcut durumda bankaların aylık yüzde 1,40 faizle 7-8 yıl vadeli konut kredisi vermek yerine Hazine’ye yüzde 22,70 faizle borç vermeyi tercih edeceğini belirten Rota, TCMB’den yüzde 15 faiz oranı ile kısa vadeli borçlanan bankalar için Hazine’ye yüzde 22,70 faizle borç vermenin kârlı olduğunu ancak orta ve uzun vadede büyük risk alındığını ve ciddi zarar olasılığının da olduğunu dile getirmişti.
Orta ve uzun vadeli faizlerin yüksek olmasının TCMB’nin kısa vadeli faizlerinin de ileride yükselebileceğine işaret ettiğini belirten Rota, enflasyon arttıkça bankaların elindeki enflasyona endeksli tahvillerin getirilerinin de arttığını ve bankaların bu yolla kârlılıklarını artırabildiğini dile getirmişti.
