Maliyetteki artışlar yüzde 250’yi buldu, yayıncılık sektörü iflas korkusu yaşıyor

Döviz kurlarında bir yılda yüzde 100’ü aşan artışın vurduğu sektörlerden biri de yayıncılık sektörü oldu. Önce covid salgınından darbe yiyen sektör, şimdi de kurlardaki oynaklığın getirdiği sorunları yaşıyor. Kağıtta yüzde 95 dışa bağımlı olan Türkiye’de matbaa malzemelerinden taşımaya kadar her alanda yüzde 250’yi aşan maliyetler nedeniyle zor durumda olduklarını belirten sektör temsilcileri yılbaşından sonra gelen elektrik, doğalgaz, vergi ve akaryakıt zamlarının ardından yeni basılacak kitaplara yeniden en az yüzde 30 zam yapılacağını belirtti. Sektör temsilcileri, 2022 yılında kitap sayılarındaki azalmanın devam edeceğini, martta iflas tehlikesi yaşandığını, hatta sektörde 80 bini bulan istihdamın da risk altında olduğunu söylüyor.

KÂĞIT ENDÜSTRİSİ ŞART

30 TL etiketli bir kitaba artık 50 TL fiyat koymak zorunda kaldıklarını söyleyen Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, “Fiyatları yeniden en az yüzde 30 artırmak zorundayız. Yılbaşında kargocular yüzde 30 zam yaptı ki devamı da gelecektir. Eskiden vadeli olarak aldığımız kağıtları satıcılar vadeli satmıyor. Artık satışından emin olunamayan kitaplar basılmıyor. Yeni kitaplar da çok azaldı bu yüzden” dedi.

Avrupa Birliği (AB) dışındaki ülkelerden ithal edilen kağıttan alınan yüzde 10’luk fonun kaldırılmasını talep ettiklerini söyleyen Kocatürk, “Rekabeti kısıtlıyor, diğer ülkelerden fiyat alamıyoruz. Ayrıca kağıtta KDV’nin de kaldırılmasını istiyoruz ama bürokrasi bunun çok zor olduğunu söyledi bize. Türkiye’nin kağıt endüstrisini tekrar kurması gerek” diye konuştu.

İSTİHDAM RİSK ALTINDA

Mart ayında yayın sektöründeki iflasların başlamasından korktuklarını da söyleyen Kocatürk, “Üretim azaldı ve sektörde 80 bin istihdam risk altında” dedi. Maliyetlerinin bir yılda yüzde 250 arttığını söyleyen matbaa işletmecisi Erhan Şahin ise “Geçen sene 3 Avro olan boya şu an 3.6 Avro oldu. Bir de dövizdeki artışı hesaplayıp bu rakamları TL’ye çevirin. Kalıbın metrekaresi 3.15 dolardı, şu anda 4.5 dolar oldu. Elektriği söylemiyorum bile. Biz fiyatları o kadar artıramıyoruz çünkü zaten piyasada iş yok, daralma var. İstihdamda düşüş bekleniyor. Biz taşımaya çalışıyoruz ama bu da sürdürülebilir bir durum değil” dedi.

YAZILI KÜLTÜR KORUNMALI, ACİL ÖNLEM GEREKLİ

Yayıncılar Telif Hakları ve Lisanslama Meslek Birliği (YAYBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Aksoy ise 2021’de ilk kez basılan kitap sayısında 1505 adet, bandrol sayısında ise 5 milyon 890 bin 848 adet azalma meydana geldiğini söyledi. Aksoy, yapılan tahminlere göre söz konusu tablonun değişmeyeceğini ve sektörde belirsizliğin ve daralmanın devam edeceğini öngördüklerini belirtti. Aksoy, yaptığı açıklamada yeni eser ve bandrol sayısındaki düşüşün kültür dünyasındaki zayıflamayı hızlandıracağını, yazılı kültürün korunması ve geliştirilmesini olumsuz etkileyeceğini söyledi. Aksoy, üretimin yerelleşmesi, kitap satışlarında sabit fiyat yasasının Meclis’ten geçmesi, kağıt ithalatındaki KDV’nin kaldırılması ve yine ithalatta AB’ye uygulanan imtiyazların diğer ülkelere de uygulanması gibi önlemlerin acilen hayata geçirilmesinin şart olduğunu vurguladı.