Küçük bir galakside saklanan ‘mini’ bir kara delik keşfedildi

Kara delik Güneş’in yaklaşık 200 bin katı bir kütleye sahip ve Mrk 462 galaksisinde gömülü.

Mrk 462, Samanyolu Galaksimizdeki yüz milyar yıldıza kıyasla, sadece birkaç yüz milyon yıldıza ev sahipliği yapıyor. İçindeki minyatür karadelik ise şimdiye dek tespit edilen bir avuç benzerinden yalnızca biri.

New Hampshire’daki Dartmouth College’dan Jack Parker “Mrk 462’deki bu kara delik, süper kütleli veya canavar kara deliklerin en küçükleri arasında” dedi:

Bunun gibi kara delikleri bulmak çok zor.

Gökbilimciler daha büyük galaksilerde kara delikleri genellikle galaksi merkezindeki yıldızların hızlı hareketlerini araştırarak buluyor. Ancak cüce galaksiler bu yöntemin etkili olması için fazla küçük ve loş.

Bunun yerine gökbilimciler, büyüyen kara deliklere dair, milyonlarca dereceye kadar ısınan gaz ve parlayan x-ışınları gibi izler arıyor.

Sekiz cüce galakside kara delik büyümesinin ipuçları bulunmuştu ama büyüyen bir kara deliğin x-ışını izi yalnızca Mrk 462’de vardı.

Yüksek enerjili X-ışınlarının düşük enerjili olanlara kıyasla alışılmadık derecede yoğun olması ve diğer dalga boylarındaki verilerle yapılan karşılaştırmalar, Mrk 462 kara deliğinin gaz tarafından büyük ölçüde gizlendiğine işaret ediyor.

Çalışmayı yürüten Ryan Hickox “Gömülü kara delikleri tespit etmek açıkta olanları saptamaktan daha zor. O yüzden bu örneği bulmak, benzer kara deliklere sahip çok daha fazla cüce galaksi olduğu anlamına gelebilir” diyerek, şunları kaydetti:

“Bu önemli çünkü astrofizikteki önemli bir soruyu ele almaya yardımcı olabilir: Kara delikler evrende bu kadar erken bir zamanda nasıl bu kadar büyüdü?”

Kara delikler hızla büyüyor ama Big Bang’den sonra bu kadar yüksek bir kütleyi bu kadar çabuk biriktirmeyi nasıl başardıkları henüz belli değil. Bir açıklamaya göre oluştukları sırada Güneş kütlesinin on binlerce katı kütleye sahip olan kara delikler, erken evrene tohumlar gibi serpilmişti. Belki de bu süreç, devasa gaz ve toz bulutlarının çöküşünün bir sonucuydu.

Süper kütleli kara deliklere sahip cüce galaksilerin büyük bir kısmı, ilk nesil yıldızlardan gelen küçük kara delik tohumlarının, erken evrende Güneş kütlesinin milyarlarca katına sahip nesneler oluşturmak üzere şaşırtıcı bir hızla büyüdüğüne işaret ediyor.

Parker “Tek bir örnekten güçlü sonuçlar çıkaramayız ama bu bulgu, cüce galaksilerdeki gömülü kara delikler için çok daha kapsamlı aramaları teşvik etmelidir” diye konuştu:

“Öğrenebileceklerimizden heyecan duyuyoruz.”

Kaynak: Independent Türkçe