İsrail Başbakanı Bennett’ten BAE’ye tarihi ziyaret: Gündemde İran mı var?

İsrail Başbakanı Naftali Bennett, tarihi bir ziyaret için Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) gitti. Bennett, Abu Dabi’de BAE Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid el Nahyan ile görüştü.

Daha önce hiçbir İsrail Başbakanı, BAE’yi ziyaret etmemişti.

Haziran ayında ise İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid BAE’ye giderek ülkesinin Abu Dabi’deki büyükelçiliğinin ve Dubai’deki konsolosluğunun açılışını yapmıştı.

İki ülke geçen yıl ABD’nin arabuluculuğunda ilişkilerini normalleştirme kararı almıştı.

Bennett ve el Nahyan ise Pazar akşamı Veliaht Prens’in sarayında bir araya geldi.

Diplomatik temaslarda İran’ın faaliyetleri konusundaki endişeler iki tarafça da dile getirilmiş olsa da BAE bir yandan da Tahran ile ilişkilerini geliştirmeye çalışıyor.

İran 2015 yılında nükleer programını, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında sınırlandırmayı kabul etmişti.

Anlaşmanın diğer tarafları ise Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi (ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya) ve Almanya’ydı.

Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın çekilmesiyle yürürlükten fiilen kalkan anlaşmaya Trump’ın halefi Joe Biden geri dönmek istiyor. İsrail ise anlaşmanın canlandırılmasına karşı uluslararası ve bölgesel ittifaklar oluşturmaya çalışıyor.

Fakat İsrail Başbakanı’nın ziyareti sırasında bu konunun ele alınıp alınmadığı ya da ne konuşulduğu açıklık kazanmadı.

RESMİ AÇIKLAMALAR VE DİĞER İPUÇLARI

BAE’nin resmi haber ajansı WAM’da yer alan açıklamasında Şeyh Muhammed bin Zayid el Nahyan “Orta Doğu’da istikrar” dileğini ve Bennet’in ziyaretinin, “iki ulusun ve bölgenin çıkarları doğrultusunda daha olumlu adımlar atılabilmesi için işbirliği ilişkilerini ilerleteceği” umudunu dile getirdi.

Resmi açıklamalarda İran’la ilgili bir şey söylenmedi sadece ikili ticari ilişkilerin ve sivil alanlarda iş birliğinin geliştirilmesinden söz edildi.

Reuters ajansının haberine göre, Temmuz ayında Abu Dabi’ye İsrail Büyükelçisi olarak atanan Amir Hayek, İsrail Ordu Radyosu’na verdiği mülakatta İran’ın görüşme gündeminde olup olmadığı konusundaki soruları yanıtlamaktan kaçındı ve “Başbakan buraya sadece İran meselesini görüşmeye gelmedi” demekle yetindi.

İsrail’de yayımlanan Hayom gazetesi adını vermek istemeyen yetkililere atfen, Başbakan Bennett’in, el Nahyan’ı, İran’ın bölgedeki milis güçlerine sağladığı insansız hava araçları dahil desteklerle ilgili olarak bilgilendirmesinin beklendiğini yazdı.

İsrail geçen ay İran’a karşı Körfez’deki Arap ülkeleriyle ortak savunma oluşturma niyetini dile getirmişti.

İsrail Büyükelçisi Hayek, BAE’ye silah satışı konusunda görüşmeler yapıldığını da söyledi ve “İsrail yeni bir dost, uzun vadeli bir ortak ile iş birliği içinde ve değerlendirme yapılırken, hem savunma ihtiyaçları hem de İsrail’e çok, çok, çok yakın bir ülkeyle nasıl çalışılacağı göz önüne alınacaktır” dedi.

İsrail ile BAE’nin dış ticaret hacmi 2020 yılında 125 milyon dolardı. Bu rakam 2021 yılı içinde şu ana kadar 500 milyon dolara yükseldi ve hızla artması bekleniyor.

Filistinliler ise Arap ülkelerinin İsrail ile ilişkilerinin teker teker normalleşmesinden duydukları rahatsızlığı sık sık dile getiriyorlar.