Getty ImagesTürkiye ve İsrail arasında 2007 yılından bu yana en yüksek düzeyli görüşme bugün başlıyor. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog …
Getty Images
Türkiye ve İsrail arasında 2007 yılından bu yana en yüksek düzeyli görüşme bugün başlıyor. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ankara’da bir araya gelecek.
İki günlük ziyaret, Ukrayna krizi ile eş zamanlı olarak gerçekleşmesi açısından da yakından izleniyor.
İki ülke de, tarafları müzakere masasına oturması noktasında arabuluculuk yapabileceklerini söylüyordu.
Ancak uzun bir aradan sonra gerçekleşecek görüşmelerde, en az bölgesel krizler kadar iki ülke ilişkilerinin de ele alınması bekleniyor.
Görüşmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada da, bu noktaya atıfla, “ikili ilişkiler tüm boyutlarıyla gözden geçirilecek; işbirliğinin geliştirilmesi için atılabilecek adımlar ele alınacaktır” denildi.
İsrail’de cumhurbaşkanlığı çoğunlukla sembolik bir makam olsa da, ülkenin önde gelen siyasetçilerinden olan Herzog’un, daha yüksek profilli diplomatik bir rol üstlendiği değerlendiriliyor
Erdoğan ve Herzog arasında yapılacak görüşmede, Doğu Akdeniz konusunun önemli başlıklardan biri olacağı öngörülüyor.
Bu bölgede birkaç yıldır süren gerginliğin kaynağında, Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının boru hattıyla Avrupa pazarlarına taşınması için başlatılan ve İsrail’in önemli bir aktör olduğu East Med Forum’un araştırmaları yatıyor.
Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin İsrail, Mısır, Filistin, Ürdün, Fransa ve İtalya’nın olduğu bu forumda Türkiye yok.
Ankara ise “bölgedeki enerji oyununda dışlanamayacağı”, “Türkiyesiz projelerin işlemeyeceği” iradesiyle politika yürütüyordu.
AFP haber ajansının aktardığına göre, İsrailli yetkililer, Erdoğan’ın, İsrail gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıma konusunu gündeme getirebileceğini değerlendiriyor.
Ukrayna krizi, Rusya’nın enerji kaynaklarına bağımlılığı konusunu Avrupa’da büyük tartışma unsuru yaptı.
İki ülke ilişkileri 2010’dan bu yana nasıl değişti?
Gazze’ye doğru giden Mavi Marmara gemisine 31 Mayıs 2010’da uluslararası sularda İsrail’in düzenlediği ve dokuz Türk’ün ölümüyle sonuçlanan saldırıdan sonra Ankara-Tel Aviv ilişkileri kopma noktasına geldi.
Büyükelçiler geri çekildi, Türkiye normalleşme için şartlar sundu.
Zaman zaman duran ve yıllar süren görüşmelerin sonucunda, Haziran 2016’da iki ülke anlaştı ve yeni atanan büyükelçiler Tel Aviv ve Ankara’da 2016 sonunda göreve başladı.
İsrail-Türkiye arasındaki ‘Mavi Marmara anlaşmasının’ gizli ek maddeleri olduğu iddia edildi.
Getty Imagesİsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog
Türkiye 6 yıldan sonra İsrail’e büyükelçi atadı
Ancak Aralık 2017’de ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdığını ilan etmesi ve ABD Büyükelçiliği’nin Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma planı, Türkiye’nin tepkisini çekti.
İsrail’de, büyükelçiliğin açılacağı tarih olan Mayıs 2018’de Filistinlilerin karar tepki için düzenlediği protesto gösterilerinde 60’tan fazla kişi hayatını kaybetti. Türkiye, bu aşamada Tel Aviv’deki büyükelçisi Kemal Ökem’i geri çekti ve bir süre sonra başka bir görev verdi.
İsrail’in de merkeze çağırdığı Ankara Büyükelçisi Eithan Naeh’in bir süre sonra görev süresi doldu. Şu an İsrail’in, sadece titr olarak kalsa bile Ankara Büyükelçisi olarak atadığı bir isim yok.
Son olarak Herzog’un cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası Erdoğan ve Herzog arasında birkaç telefon görüşmesi gerçekleşti. Bunların en önemlileri, Kasım ayında İsrailli bir çiftin “casusluk” iddiasıyla gözaltına alındıktan bir süre sonra serbest bırakılması üzerine gerçekleşti.
18 Kasım’daki görüşmede Erdoğan, Türkiye-İsrail ilişkilerinin Orta Doğu’nun güvenlik ve istikrarı bakımından da önem taşıdığını belirterek gerek ikili, gerek bölgesel konularda karşılıklı anlayış içerisinde hareket edildiği takdirde görüş ayrılıklarının da asgariye inebileceğini ifade etti.
Herzog’un da Türkiye ve İsrail’in bölge barışına ilişkin ikili ve bölgesel konularda kapsamlı diyalog içinde olma arzularından memnuniyet duyduğu kaydedildi.
Ocak ayında da Herzog’un annesinin vefatı üzerine Erdoğan, İsrailli mevkidaşını arayarak başsağlığı diledi.
