İhracatçı telaş içinde

Rusya ve Ukrayna arasında savaşa neden olan kriz sürerken Türkiye ekonomisi ihracattan turizme şimdiden etkilenmeye başladı. Ukrayna’nın Azov ve Odessa limanlarında işler durdu, sınır kapıları kapanırken ülke içinde gıda sorunu başladı. Türkiye’den giden yaş meyve ve sebze taşıyan TIR’lar ise kapılarda bekliyor. İhracatçılar krizin uzaması halinde ürünlerin çöpe gidebileceği endişesinde. Turizmde ise krizin faturasının 5 milyar doları bulabileceği belirtiliyor.

Ukrayna’da iş yapan Borsa İstanbul şirketlerinden yapılan açıklamalara göre Anadolu Efes Çernihiv, Harkov ve Mikolayiv şehirlerinde bulunan 3 bin kişinin çalıştığı üç bira fabrikasında operasyonlarını durdurduğunu açıkladı.

Girişim Elektrik de Odesa şehrinde inşa ettikleri tesisle ilgili makine ve teçhizat yatırımlarının askıya alındığını duyurdu.

SİPARİŞLER ETKİLENİYOR

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, hem sınır kapılarında Türk ürünlerini taşıyan TIR’ların beklediğini hem de Türkiye’ye hammadde getirecek olan gemilerin Ukrayna limanlarından ayrılmalarına izin verilmediğini belirtti. “Şu an herkes telaş içinde” diyen Eskinazi, şunları söyledi:

“Savaş her şeyi altüst etti. Yaş meyve sebzede sıkıntılar var. Siparişlerimiz etkileniyor. Nasıl yollayacaksınız belli değil ama oradan isteniyor. Gıda olduğu için bekleme lüksü yok.”

Ege Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak ise “Ne ürün gönderebiliyoruz ne de getirebiliyoruz. Mallarımız TIR’lar içinde bekliyor. En fazla 10 gün içerisinde çözümlenmesi gerekir. Ya TIR’ları geri çekip başka ülkelere göndereceğiz ya da bozulacak çöpe gidecek” diye konuştu.

TURİZMDE FELAKET ÇANLARI

Turizm de savaşın en çok etkileyeceği sektörlerden biri. Turizm Bakanlığı verilerine göre, 2021’de Rusya 4.7 milyon kişi ve yüzde 19 payla Türkiye’ye en fazla yabancı ziyaretçi gönderen ülke oldu. Ukrayna ise 2 milyon ziyaretçi ve yüzde 8.3 payla üçüncü sırada yer aldı. İki ülkeye umutlarını bağlayan Ege Bölgesi turizmcileri de tedirgin bir bekleyişte. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Marmaris Bölge Temsil Kurulu Başkanı Suat Esin, şunları söyledi:

“İki yıldır pandemi ve yangınlar nedeniyle sıkıntı yaşıyoruz. Tam bir şeyler düzelmişken savaş başladı. Rusya’dan aldığımız bilgilere göre yüzde 50’lere varan iptaller var. Buradaki tek umudumuz bu işin en kısa sürede bitmesi. Eğer uzayacak olursa Türkiye olarak çok ciddi kayıplar yaşarız. Şu anda çok ciddi bir yara almış durumdayız.”

Tarımsal emtia ithalatı yapan dış ticaret şirketi Rotel’in Yönetim Kurulu Başkanı Rint Akyüz de gelişmeler bizi çok ciddi etkileyecek. Buğday arpa gibi birçok emtiamızın büyük çoğunluğunu Rusya ve Ukrayna’dan alıyoruz. Bunların hepsi şu anda sıkıntıya girdi bile. Şimdi mesela ayçekirdeğinin şu anda gelebileceği en muhtemel ülke Arjantin. Karadeniz iç denizimiz gibiydi, finansmanı çok daha kolay şekilde yapılıyordu. Navlunlar en azından 3-4 misli aratacak. Bu da fiyat artışı demek.”

LALELİ’DEN DESTEK

Bu arada Laleli Sanayici ve İşinsanları Derneği (LASİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Gıyasettin Eyyüpkoca, Laleli’de otellerde konaklayan 250 Ukraynalı tespit ettiklerini belirterek “Acilen kendileriyle temasa geçtik. Hepsi şu anda bizim misafirimiz” dedi.