Hollanda’da Kral ödeneği tartışması: ‘Vergi mükellefleri her kuruşun nereye harcandığını bilmeli’

Getty ImagesHollanda Kralı Willem – Alexander

Hollanda Kralı Willem – Alexander’a verilen yıllık 1 milyon euroluk maaşı dışında, 5 milyon euroluk ödeneğin nereye harcandığının açıklanmaması tartışma yarattı.

Temsilciler Meclisi’nin çoğunluğu, vergi mükelleflerinin, ceplerinden çıkan her kuruşun nereye gittiğini bilmeye hakkı bulunduğunu belirterek, sarayın harcamalarının açıklanmasını istiyor.

Geçen yıl bütçe görüşmeleri sırasında bu öneriye sıcak bakan Başbakan Mark Rutte ise, “Kralın mahremiyetinin ihlal edileceği” gerekçesiyle buna karşı çıkıyor.

Hollanda Kralı’nın her yıl ulusal bütçeden elde ettiği geliri iki kısımdan oluşuyor. Birincisi, yaklaşık 1 milyon euro değerindeki yıllık maaşı.

Diğeri de kraliyet sarayının personel ve ekipman harcamaları için ödenen yıllık 5 milyon 100 bin euro.

Kraliyet ailesinin güvenlik, barınma ve ulaşım gibi sabit maliyetleri zaten devlet tarafından karşılanıyor. Bu da yıllık yaklaşık 48 milyon euroyu buluyor.

Hollanda Temsiler Meclisi, geçen yıl, sarayın temel giderleri dışında her yıl Kral’a ödenen 5 milyon euronun yeterli mi ya da fazla mı olduğunu öğrenmek için, bu hesaplara erişim istedi.

Başbakan Mark Rutte, geçen yılki bütçe görüşmeleri sırasında bu talebe yeşil ışık yakarak, Kral’ın hesaplarının inceleyebileceğini söyledi.

Ancak bu yıl, Kral Willem – Alexander’ın özel hayatını etkileyeceği gerekçesiyle buna karşı çıktı.

Aralarında koalisyon ortağı Demokratlar 66 Partisi (D66) muhalefet partilerinin yer aldığı meclis çoğunluğu ise, Kral Willem – Alexander’ın harcamalarının kamuoyuna açıklanmasında ısrar ediyor.

Muhalefetteki İşçi Partisi (PvdA) ile iktidar ortağı sol liberal D66, saraya verilen paranın halkın vergilerinden karşılandığını belirterek, “Vergi mükelleflerinin, bu paranın nereye gittiğini bilmeye hakkı var” diyor.

İki partinin bu amaçla verdiği önerge, meclisin çoğunluğu tarafından kabul edildi.

Sosyalist Parti (SP) ise Başbakan’ın, paranın nereye harcandığını açıklamayarak, Kral’a kötülük ettiğini savunuyor.

Muhalefet partisine göre, böyle bir tartışma Kral’a zarar veriyor.

Başbakan Rutte, anayasanın, bunu açıklamayı engellediğini, kraliyet ailesinde resmî işlerle özel yaşamın birbirine karıştığı için 5,1 milyonun nereye harcandığının açıklanamayacağını savunuyor.

Başbakan, geçen yıl bu konuda fazla hevesli davrandığı için de pişman olduğunu söylüyor.

Koalisyon ortağı D66, Başbakan Rutte’yi, anayasayı kalkan olarak kullanmakla suçlayarak, anayasanın saha fazla şeffaflığa hiçbir zaman engel olmaması gerektiğini savunuyor.

Parti, kraliyet sarayı ile ilgili temel belgelere saha fazla erişim istiyor.

D66, Kral Willem – Alexander’ın harcamalarının kamuoyu İle paylaşılması konusunda bundan sonra neler yapılabileceğini araştırıyor.

Anayasa hukukçuları da Kral’ın geliri konusunda Başbakan Rutte’nin izlediği tutumu eleştiriyor.

Prof Dr. Paul Bovend’Ert, AD gazetesine yaptığı açıklamada, Kral’ın harcamalarına ilişkin şeffaflık, açıklık ve hesap verebilirlik gerektiğinin altını çiziyor.

Bir başka anayasa hukuku uzmanı Peter Rehwinkel de Temsilciler Meclisi’nin doğru bir adım attığını vurgulayarak, Hollanda Sayıştayı’nın da Kral’ın harcamalarının şeffaf olmasını istediğine işaret ediyor.

Hukukçulara göre, Başkan Rutte’nin tavrı, karmaşaya yol açıyor.