Adalet Bakanlığı'nın sunduğu 10. Yargı Paketi, yetişkinler için infazı kolaylaştırırken, çocuk hükümlüler için kapalı cezaevinde ceza başlatma zorunluluğu getiriyor. Bu durum, çocuk hakları savunucularının büyük tepkisini çekiyor. Avukat Seda Akço, düzenlemeyi eleştirerek, bu uygulamanın çocukları toplumdan dışlamak anlamına geldiğini belirtiyor.

Yeni Düzenleme Ne Anlama Geliyor?

Avukat Seda Akço, yeni düzenlemenin kabul edilemez olduğunu vurgulayarak, yetişkinler için ceza infaz sisteminde hafifletmeler yapılırken, çocuklarda ağırlaştırma yapılmasının çelişkili olduğunu ifade ediyor. Mevcut uygulamada çocukların cezalarının açık ceza infaz kurumlarında infaz edilmesi, çocuk adalet sisteminin çocuk lehine olan tek yanı olarak görülüyordu. Ancak yeni düzenleme ile bu durumun değişmesi, çocukların rehabilitasyonu açısından ciddi sorunlar yaratabilir.

Akço, çocuk adalet sistemindeki sorunlara dikkat çekerek şunları belirtiyor:

• Türkiye'de ceza sorumluluğu yaşının çok düşük olması (12 yaş).
• Özgürlüğü bağlayıcı cezanın son çare olması ilkesinin uygulanamaması.
• Ceza sorumluluğu olmayan çocuklar için güvenlik tedbirlerine ilişkin kurum ve hizmetlerin yetersizliği.

Akço ayrıca, çocuk eğitimevlerinin tam olarak açık ceza infaz kurumu özelliklerine sahip olmadığını, zira kapalı cezaevi kampüsü içinde bulunduğunu belirtiyor. Çocuk ceza infazının amacının, çocuğun yeniden suç işlemesini önleyecek alışkanlıklar geliştirmesini sağlamak olduğunu vurgulayan Akço, çocukları kapalı ceza infaz kurumlarında tutarak bu amaca ulaşılamayacağını savunuyor. Bu düzenlemenin, suça itilen çocukları tamamen toplumun gözden çıkardığı anlamına geldiğini belirtiyor.

İnfaz Paketindeki Çocuklarla İlgili Düzenleme

10. Yargı Paketi kapsamında TBMM'ye sunulan infaz düzenlemesinde, çocuk hükümlülere yönelik yeni uygulamalar şu şekilde:

• Çocukların cezalarına kapalı ceza infaz kurumlarında başlanması.
• İyi hâl değerlendirmesi sonucunda çocukların, kapalı cezaevinden çocuk eğitimevlerine geçişi sağlanması.
• Mevcut uygulamada çocuk hükümlülerin cezaları doğrudan açık ceza infaz kurumlarında infaz edilirken, bu değişiklikle sürece kapalı cezaevi aşaması eklenmiş olması.

Düzenlemenin gerekçesinde, bu değişikliğin "rehabilitasyon" ve "denetim" amaçlı olduğu belirtilse de, uygulamanın çocukları ceza sistemine daha sert koşullarda başlatacağı eleştiriliyor.

Çocuk Mahpuslar ve Hak İhlalleri

2 Kasım 2024 itibarıyla, hapishanelerde bulunan 3 bin 690 mahpus çocuktan 1059'u hükümlü, 2 bin 631'i tutuklu. Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, bir çocuğun hapsedilmesini, başvurulacak en son yöntem olarak görürken ve yerel mevzuatta da tutuklama yerine çeşitli adli kontrol tedbirleri halihazırda mevcutken, tutuklu çocuk sayısının her dönemde hükümlü çocuk sayısından fazla olması, sözleşmenin açık bir ihlaline işaret etmektedir.

Sonuç olarak, 10. Yargı Paketi'nde yer alan ve çocuk hükümlüler için kapalı cezaevini öngören düzenleme, çocuk hakları savunucuları tarafından büyük bir endişeyle karşılanıyor. Bu düzenleme, çocukların rehabilitasyonu ve topluma yeniden kazandırılması hedeflerine ulaşılmasını zorlaştırabilir ve çocukların ceza sistemine daha sert koşullarda başlamasına neden olabilir. Çocukların geleceği için bu tür düzenlemelerin yeniden gözden geçirilmesi ve çocuk haklarına uygun hale getirilmesi büyük önem taşıyor.