Endemik Covid dönemi: Salgında sonun başlangıcında mıyız?

“Bu salgın ne zaman bitecek!, Eski hayatımıza ne zaman döneceğiz!” Son iki yılda bunun gibi serzenişlerle bulunmayan az insan vardır.

Bunun gibi serzenişlerin yanıtı artık “çok yakında” olabilir.

Omicron varyantının, İngiltere’yi hızla salgın sonrası döneme taşıdığına ilişkin artan bir güven var.

Soru şu; Yeni Covid döneminin başlangıcında mıyız ve bu hayatlarımız için ne anlama geliyor?

Liverpool Üniversitesi’nden Profesör Julian Hiscox’un bu soruma cevabı, “Neredeyse geldik, en azından İngiltere için sonun başlangıcındayız” oluyor.

Hiscox “2022’de hayat neredeyse pandemi öncesi gibi olacak” görüşünü dile getiriyor.

Değişen şey, virüse olan bağışıklığımız. İki yıl önce Wuhan’da ortaya çıkan virüse karşı kırılgandık. Bağışıklık sistemimiz için tamamen yeni bir virüstü; ilaç ve aşımız da yoktu.

Sonrasında olanları havai fişek fabrikasına bir molotof kokteyli atmaya benzetebiliriz.

Covid tüm dünyaya patlayıcı bir hızla yayıldı ancak aynı ateş sonsuza kadar aynı şiddette yanamaz.

İki seçenek vardı; ya Covid yangınını biz söndürecektik ya da uzun vadede kendisi sönecekti. Grip, HİV, tüberküloz, sıtma gibi diğer endemik hastalıklar arasına karışacaktı.

Birçok uzmana göre hava yoluyla, kişi farkına varmadan bulaşan bir virüs için bundan farklı bir son olamaz.

Londra Üniversitesi’nden virolog Elisabetta Groppelli, “Endemiklik bu virüsün kodlarına yazılıydı” diyerek bu görüşü savunuyor.

“Çok iyimserim” diyen Groppelli devam ediyor: “Çok yakında virüsün dolaşımda olduğu, risk gruplarını koruduğumuz ancak diğer herkesin virüsü kapacağını kabul ettiği bir durumda olacağız. Ortalama bir kişi iyi olacaktır” diyor.

Bu gidişat değişebilir mi?

Hastalıkların yayılmasını çalışan epidemiyolojistler, bir hastalık kaynaklı veriler eğer, istikrarlı ve tahmin edilebilirse, endemik tanımını kullanıyor.

Imperial College’tan epidemiyolojist Profesör Azra Ghani, hastalığın halen dolaşımda olduğunu ancak hayatlarımızı kısıtlamamıza gerek olmadığını anlatmak için de bu tanımın kullanıldığını söylüyor.

Ghani, çok hızlı bir şekilde bu yeni döneme ilerlediğimiz görüşünü aktarıyor.

Bu olumlu gidişatı değiştirebilecek tek şey; Omicron’un hakimiyetini kıracak ve daha ağır hastalığa yol açacak yeni bir varyant olabilir.

Bir hastalığın endemik olması otomatik olarak hafif olduğu anlamına gelmiyor.

Profesör Azra Ghani, endemik kabul edilen ancak büyük ölümlere yol açan hastalıklar olduğunu hatırlatıyor.

Çiçek hastalığı binlerce yıl endemik olarak dolaşımda kaldı ve bulaştığı kişilerin üçte birini de öldürdü. Sıtma da endemik kabul ediliyor ancak yılda 600 bin kişinin canına mal oluyor.

Ancak Covid özelinde, hastalığa alışmaya başladığımızı ve vücudumuzun virüsle mücadeleyi öğrendiğine ilişkin işaretler var.

Edinburgh Üniversitesi’nden Profesör Eleanor Riley, Omicron sonlandığında, en azından İngiltere’de bir süre bağışıklık seviyesi yüksek olacak” diyor.

Bu halen birçok ülke için bir pandemi

Prof Hiscox da, kötü grip sezonlarında günde 200 – 300 ölüm kaydedildiğini hatırlatıyor ve bir daha sıkı karantina önlemlerinin geri dönmeyeceğini düşündüğünü aktarıyor.

Doktor Groppelli de sağlık sektörünün artık, grip sezonunun aynı zamanda koronavirüs sezonu olduğunu kabul etmesi gerektiğini ifade ediyor.

Profesör Eleanor Riley maskenin her ne kadar zorunlu olmasalar da tıpkı Asya ülkelerindeki gibi sık rastlanan bir manzara olacağı görüşünü dile getiriyor.

Ancak bunlar aşılamanın yoğun ilerlediği ülkeler için geçerli öngörüler.

Gezegenin kalanı salgının sonunun başlangıcına halen uzak. Bazı yoksul ülkeler, halen kırılgan grupların tamamını aşılayabilmiş değil.

Doktor Groppelli dünyanın birçok yeri için bunun halen bir pandemi olduğunu söylüyor.