Ekonomist Evren Devrim Zelyut’tan kripto para uyarısı: Umarım oturacak bir koltuk bulurlar

Dilay Hatip

Kripto para piyasasının büyüklüğü 3 trilyon doları geçerek rekor kırdı. CoinGecko verilerine göre, sabah saatlerinde toplam pazar 3.01 trilyon dolara ulaşarak bir ilk yaşandı. Binance Coin ve Solana’nın son 1 haftada yüzde 20’nin üzerindeki artışına Ethereum ve Bitcoin’deki yüzde 3’ün üzerinde yükselmesi rekorda etkili oldu. Bitcoin fiyatı 67 bin dolarlık rekor seviyeyi test ederken, Ethereum da 4 bin 750 doların üzerine işlem görmeye başladı.

Yeni haftaya rekor yükselişle başlayan kripto para piyasasıyla ilgili cumhuriyet.com.tr’ye değerlendirmelerde bulunan Ekonomist Evren Devrim Zelyut, ”Amerikan hazinesi ya da Çin Merkez Bankası para basma gücünün kendilerine verdiği senyoraj hakkından kolay kolay vazgeçmeyecek.İşte bu yüzden biz Çin’de Bitcoin’i yasaklayan birtakım tedbirler de gördük. Sözün özü bu para birimleri uluslararası ticarette, legal ticarette yer buldukları ölçüde yaşayacaklar ama kara parada, illegal aktivitelerin içinde yer aldıkları sürece de milli devletler tarafından yasaklanmaya başlanacak ve dünyada daha küçük ülkelerde kullanılacak” ifadelerini kullandı.

‘UMARIM BUNLAR OTURACAK BİR KOLTUK BULUR’

Zelyut, ”Büyük merkez bankaları kendi dijital paralarını da çıkarma hazırlığında, işte önümüzdeki dönemde bu para birimlerini bekleyen bir sınavda bu olacak. Çünkü kurulu milli devletlerin çıkarttığı dijital paralar kanun gücüyle desteklendiği için, oradaki mal ve hizmet ticaretinde kullanılacak. Tabloya baktığımda yükselişin ve bunların popüler olma nedenlerinin ne yazık ki özellikle de bu salgında basılan 4 trilyon doların gidecek adres araması, bir yatırım aracı haline gelmeleri, bir çılgınlık haline gelmeleri olduğunu görüyoruz. Müzik durduğunda umarım bunların yatırımcıları oturacak bir koltuk bulur. Çünkü çok ciddi çıkışlar olduğu gibi, ciddi düşüşler de olacak. Hangileri geleceğe kalacak tabiiki mal ve hizmet mübadelesinde fonksiyonu olabilecekler ayakta duracak diye düşünüyorum” dedi.

‘SAADET ZİNCİRİ BİR GÜN BİR YERDE KIRILACAK’

Bitcoin’in ana görevinin mal ve hizmet arasındaki değiş dokuşa yardımcı olması beklenirken şimdi birer yatırım aracına dönüşmesi, dolayısıyla çok ani fiyatların yukarıya doğru gitmesi de çok büyük bir ilgi yaratması hakkında konuşan Zelyut, “Aynı Osmanlı Dönemi’nde Hollanda’da yaşanan lale çılgınlığı gibi bir durum söz konusu. Zamanında köylü de memur da çiftçi de lale soğanına yatırım yapmıştı. Bu lale çılgınlığına benzer yüksek bir fiyatlama görüyoruz. Çünkü toplumun her kesimi para kazanmak için bunlara giriyor. Dolayısıyla buradaki saadet zinciri bir gün bir yerde kırılacak. Ama şunu da kabul ediyorum, bu para birimlerinden bazıları geleceğe de taşınacak, ve gelecekte esas fonksiyonları olan mal ve hizmet değiş-tokuşuna yardımcı olacaklar. Ama tabii o noktaya kadar fiyatlarda çok büyük dalgalanmalar görülecek” diye belirtti.

‘HER ŞEYİN BİTTİĞİ GERÇEĞİYLE DE UYANABİLİR’

”Para bol olunca insanlar gidecek adres arıyor. Eskiden altına giderlerdi, şimdi altından ziyade daha popüler olan, çok keskin getirileri karşımıza çıktığı için bir Bitcoin furyası başladı. Ben merkeziyetsiz finans denilen şeyi reddetmiyorum. Bunun kapitalizmin sürecinde gereklilik olduğunu da görüyorum. Ama hangilerinin kalacak olacağına cevabı ekonomik aktivitelerde kullanılıp kullanılmadığı verecek” yorumunda bulunan Zelyut, Bitcoin’in güvenilirliği hakkında ise, “Güvenilirliği konusunda benim ciddi soru işaretlerim var. Çünkü kaynağı belli değil, bunu kim çıkarmış? Otorite kimdir? Bunlar belirsiz, dolayısıyla bunlar çok büyük cüzdanlarda taşınıyor. Şimdi bu cüzdanları kıymetleri yukarıdan satıp düşükten aldıklarını da görüyorum ben piyasada. Dolayısıyla bu cüzdan sahipleri kimdir? Neyin nesidir? Bunlar büyük bir soru işareti o yüzden bir sabah çok keskin düşüşlerle de, her şeyin bittiği gerçeğiyle de uyanabilirler” dedi.

‘BOL LİKİDİTE YOK’

2022’de piyasadaki paranın azalacağı yönünde konuşan Zelyut, “Yeni yılda Özellikle 2022’den sonra Amerikan merkez bankası faizi arttırdığı sürece piyasadaki para miktarı biraz azalacak. Para miktarının azalması altını, borsayı ve bu coini de bir şekilde baskı altına alacak diye düşünüyorum. Geçmişte yaşadığı parlak çıkışları çok devam ettirecek, bol likidite yok” ifadelerini kullandı.