Dünya basını: Ayasofya’nın ibadete açılması Atatürk’ün laik mirasına tehdit

Ayasofya’nın yeniden cami olarak ibadete açılması kararının ardından gerçekleşen ilk namaz, dünya basınında geniş yer buldu. Birgün’de yer alan habere göre birçok gazete, Erdoğan’ın laik Türkiye Cumhuriyeti’ni yeniden şekillendirdiği ifadelerine yer verdi ve bu kararın Atatürk’ün seküler mirasına bir tehdit olabileceğini belirtti.

AP: Bir zamanlar Hristiyanlığın en önemli katedrali olan ve sonrasında cami ve müze olan Ayasofya’nın 86 yıl sonra tekrardan Müslüman ibadethanesine dönüştürülmesinin ardından, binlerce Müslüman İstanbul’un simgesine doğru yola çıktı.

Erdoğan, “Bu, Ayasofya’nın zincirlerinden kurtulmasıdır. Gençliğimin en büyük rüyasıydı. Bu halkımızın özlemiydi ve başarıldı yorumunu yapmıştı. Erdoğan ayrıca camiye dönüştürme kararını, “cumhuriyetin kurucu liderlerinin müzeye dönüştürme yanlışının düzeltilmesi” olarak tanımladı.

ATATÜRK’ÜN MİRASI

Independent: Takke takan Erdoğan, Ayasofya’nın cami olarak yeniden açılışında, büyük kalabalığa Kuran’dan bölümler okudu. Bu, 1458 yıllık katedralin neredeyse 90 yıl sonra ilk İslami hizmeti. Tartışmalı olan yeniden camiye dönüştürme hamlesi, yapının Müslüman ve Hristiyanlar arasındaki dinler arası harmoni sembolü olarak görülmesine zarar verdi ve modern Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün seküler mirasına tehdit oldu.

The Washington Post: Bu ayın başlarında Türkiye’nin üst idare mahkemesi, uzun süredir çabalayan Türk İslamcıları ve milliyetçilerinin zaferi olan, Ayasofya’nın müze statüsünün iptal edilerek camiye dönüştürme kararını aldı. Papa’nın da dahil olduğu bazı Hristiyan dini liderler, endişelerini dile getirdi ve Trump yönetimi Türkiye’nin kararının hayal kırıklığı olduğunu söyledi.

“KARAR SİYASİ”

BBC: Unesco Dünya Mirası olan Ayasofya, 1934 yılında müze olmuştu. Ancak Türk mahkemesi, camiden başka herhangi bir amaçla kullanılmasının yasal olarak mümkün olmadığı kararını verdi. Ayasofya’nın yeniden cami olması, dünya genelinde birçok dini ve siyasi lider tarafından eleştirildi. UNESCO Dünya Mirası’na giden kalabalıkların büyük bir heyecanı olsa da, herkes bu karardan memnun değil. İstanbul’u yöneten seküler muhalefet partisi, bu kararın dini değil siyasi olduğunu söylüyor.

Ekathimerini: Binlerce Türk, Erdoğan’ın camiye dönüştürmesinin ardından Ayasofya’da toplanmaya başladı. 17 yıllık döneminde Erdoğan İslamcı ve dinci görüşün savunucusu oldu ve Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi fikrini destekledi. Erdoğan, laik Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu modern Türkiye Cumhuriyeti’ni yeniden şekillendirdi. Bu karar, Ayasofya’nın Müslüman ibadethanesine dönüştürülmesinin dinler arasındaki ayrımcılığı derinleştireceğini söyleyen kilise liderlerinin şiddetli eleştirilerini tetikledi.

“RESİMLER PERDEYLE KAPATILDI”

Reuters: Koronavirüse karşı önlem almak için beyaz maske takan Erdoğan ve bakanları, Ayasofya’nın Müslüman ibadethanesine dönüşünün simgesi olan ibadet için mavi halılara diz çöktü. Birkaç yüz davetli, 6. yüzyıl yapısındaki ibadet için Erdoğan’a katıldı. Erdoğan’ın damadı da olan Ekonomi Bakanı Berat Albayrak da dahil olmak üzere bazı insanlar telefonlarıyla bu tarihi anı kaydetti. Ayasofya’daki İsa ve Meryem resimleri, beyaz bir perdeyle kapatıldı.

The New York Times: Erdoğan Ayasofya’yı ibadete açarak aziz hedefe ulaşıyor. Erdoğan, uzun süredir dile getirdiği arzusunu gerçekleştirdi ve altıncı yüzyılda inşa edilen ve dünyanın en büyük katedrali olan Bizans yapısını neredeyse 90 yıl sonra yeniden ibadete açtı. Türkiye’deki birçok kişi, koronavirüsle birlikte iyice sallanan ekonomi nedeniyle Erdoğan’ın neredeyse 20 yıl sonra sarsılan siyasi duruşunu arttırma çabasının bir parçası olan hamleyi tam bir tiyatro olarak görüyor.

UNESCO: DERİN ÜZÜNTÜ DUYDUK

CNN: 80 yıldan fazla süredir müze olan Ayasofya, yeniden cami olduktan sonra ilk ibadet yapıldı. Erdoğan, Kuran’dan bölümler okuduğu Ayasofya’da cuma namazına katıldı. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’a göre koronavirüs kısıtlaması nedeniyle bina içine sadece 500 kişinin davet edildiğini söyledi. Binlerce insan ise binanın dışında Sultanahmet Meydanı’nda ibadet etti. UNESCO, Türkiye’nin bu kararından derin üzüntü duyduklarını belirtti ve bu kararın organizasyona önceden bildirimde bulunulmadan alındığını söyledi. Papa ise, binanın dönüştürülmesi nedeniyle çok üzüldüğü belirtmişti.