Covid aşısı: İngiltere’de üçüncü doz aşı uygulaması haftaya başlıyor

İngiltere Sağlık Bakanı Sajid Javid, ülkede gelecek haftadan itibaren üçüncü doz Covid aşılarının uygulanmaya başlanacağını açıkladı.

Sajid Javid, Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada hükümetin, Aşılama ve Bağışıklık Ortak Komitesi’nin (JCVI) üçüncü doz aşı tavsiyesini kabul ettiğini söyledi.

Javid, ikinci doz aşısını en az 6 ay önce olmuş yaklaşık 30 milyon kişiye takviye aşıların önümüzdeki haftadan itibaren yapılmaya başlanacağını duyurdu.

Bu 30 milyon kişi arasında 50 yaş üzerindekiler, sağlık problemi olan daha genç yetişkinler ve sağlık sektörü çalışanları da var.

Takviye aşı olarak da tüm bu kişilere Pfizer/BioNTech öneriliyor. JCVI, bağışıklığın bir süre sonra azaldığına dair kaygılar dile getirilirken, yüksek korumanın devamı için bu öneride bulundu.

Bu plan, hükümetin sonbahar ve kış aylarında Covid salgınıyla mücadeleye devam etmesinin önemli bir ayağını oluşturuyor.

Bazı araştırmalar, iki doz aşılamadan aylar sonra bağışıklığın düşebileceğini ve bu durumda da hassas grupların yüksek risk altında kalabileceğini gösteriyor.

JCVI, bağışıklığın ve korumanın ne kadar düştüğüne dair net bir bilgi olmadığını ancak önleyici bir adım atmak istediklerini; böylece yüksek riskli gruptaki kişilerin korunmasını hedeflediklerini duyurdu.

Bu uygulama, kısa süre önce başlatılan ve çeşitli sebeplerle çok güçsüz bağışıklık sistemine sahip kişilere vurulan üçüncü doz takviye aşısından bağımsız, yeni bir uygulama.

Son uygulamada takviye aşı için uygun şartları sağlayan kişiler de şu şekilde sıralandı:

• Yaşlı yetişkinler için oluşturulan bakım evlerinde kalanlar
• 50 yaş üstü tüm yetişkinler
• Sağlık kurumlarında ve bakım evlerinde çalışanlar
• 16 ile 49 yaş arasında olup Covid-19’a karşı yüksek risk grubunda olmalarına yol açan sağlık sorunları olanlar
• Bağışıklık sistemi çeşitli sebeplerle bastırılan kişilerle aynı evde yaşayan ve temas eden yetişkinler

BBC Sağlık Muhabiri Nick Triggle’ın analizi

Kışın Covid-19 salgınıyla birlikte önümüze neler çıkacağına dair büyük bir bilinmezlik var. Aslında gelecek ay bile neyle karşılaşacağımızı bilmiyoruz.

Eylül ayında Covid-19 vakalarının hızla yükseleceği korkusu vardı ancak henüz böyle bir şey görülmedi.

Toplumun genelindeki bağışıklık oranlarının yükseldiğini hesaba katarsak; enfeksiyon oranlarında çok hızlı artışlar muhtemelen artık geride kaldı.

Eğer şu anki vaka sayıları kışın da böyle devam ederse, Ulusal Sağlık Kurumu’nu (NHS) bir mücadele bekliyor demektir. Böyle bir durumda da aşının sağladığı bağışıklıkta çok az bir düşüş olursa; hastanelere başvurularda büyük bir fark görülebilir. İşte bu sebeple takviye aşı duyurusu yapıldı.

Solunum yolları virüslerinin de geri dönmesiyle ilgili kaygılar var. Geçen yıl boyunca sosyal mesafe ve sokağa çıkma kısıtlamaları, bu virüslerin yayılmasını da azaltmıştı. Ancak bu aynı zamanda toplumda bu virüslere olan bağışıklığın da azaldığı anlamına geliyor.

RSV isimli, küçük çocuklarda solunum yolu hastalıklarına yol açan başlıca virüsün bulaşıcılığı, şimdiden çok yüksek seviyelerde. Grip de hızla yayılabilir.

Takviye dozun kullanımıyla ilgili soru işaretlerini gidermek için bir süredir İngiltere genelinde araştırma ve çalışmalar yürütülüyor.

JCVI, bu çalışmalarda Pfizer aşısının üçüncü dozunun, ilk işi doz aşının hangisi olduğundan bağımsız olarak, ok sağlam bir bağışıklık artırıcı olduğu ve Delta dahil yeni varyantlara karşı da etkili olduğu görüldüğünü duyurdu.

Yani ilk iki doz aşısı ne olursa olsun, yukarıda sayılan gruplara üçüncü doz takviye aşısı Pfizer/BioNTech uygulanacak.

Ancak Pfizer’e ulaşılamayan durumlarda yarım doz Moderna da kullanılabilecek.

Alerjiler sebebiyle Pfizer ya da Moderna aşısı olamayan kişilere ise takviye doz için AstraZeneca yapılabilecek.

Takviye için en etkili zaman diliminin ise ikinci doz aşıdan sonraki 6. ay olduğu belirlendi.

Çalışmalar, takviye doz Covid-19 aşısı yerine grip aşısının da yapılabileceğini; herhangi bir sebeple Covid aşısı olamayanların takviye doz olarak öncelikle grip aşısı olabileceklerini gösteriyor.

JCVI’ın başındaki Prof. Wei Shen Lim, “İngiltere’nin Covid aşısı programının hastaneye yatışlar ve ölümleri önlemede çok başarılı olduğunu; takviye doz uygulamasının amacının da bu korumayı devam ettirmek ve daha soğuk aylara yaklaşırken tehlikeli hastalıkları azaltmak olduğunu” söyledi.

Prof. Lim’e göre, aşının sağladığı bağışıklıkta meydana gelecek küçücük bir düşüş bile, hastaneye yatışlarda çok büyük bir artışa yol açabilir.

50 yaşın altındakilerin iki doz Covid aşısıyla daha uzun bir süre bağışıklıklarını koruduğunu belirten Lim, bu grubun muhtemelen üçüncü bir doza ihtiyaç duymayacağını söyledi.

Lim, “Ancak bunun hiçbir zaman olmayacağını söyleyemem” diyerek bu ihtimale de açık kapı bıraktı.

İngiltere hükümetinin sağlık alanında baş danışman yardımcısı Profesör Jonathan Van Tam, ülkenin “engebeli bir kış” geçirmesinin muhtemel olduğunu; hem Covid artışı hem de diğer solunum yolları hastalıklarına yol açan grip gibi virüslerin geri dönüşünün beklenebileceğini söyledi.

Van Tam, bu sebeple takviye aşıların Covid salgınının önüne geçerek hastaneye yatışlarda ve ölümlerde “çok ciddi etki” yapabileceğini söylüyor.

Son haftalarda Covid-19 kaynaklı ölümlerin yaklaşık yüzde 85’i 60 yaş üstü kişilerde görüldü.

Prof. Van Tam, burada aşı olmayan yetişkinlerin de kritik bir rol oynadığını; ülkede 5 milyon yetişkinin henüz ilk doz aşısını olmadığını sözlerine ekledi.

Hükümet ‘kısıtlamalardan kaçınmaya çalışıyor’

Takviye doz açıklaması, Pazartesi günü hükümetin yaptığı “12-15 yaş arası okul çocuklarına bir doz Pfizer aşısı yapılmaya başlayacağı” duyurusunun hemen ardından geldi.

Ebeveynlere aşı davetiyesi gelecek haftadan itibaren gönderilmeye başlayacak. Böylece eğitim sisteminde de Covid-19 salgının herhangi bir engel teşkil etmemesi hedefleniyor.

İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda ise henüz 12-15 yaş arası okula giden çocuklar için aşı uygulamasına başlama kararı almadı.

Takviye aşı duyurusundan önce konuşan İngiltere Başbakan Boris Johnson, salgının sonunun henüz çok uzak olduğunu ancak “çok başarılı aşılama programı, yeni tedaviler ve testler sayesinde” İngiltere’nin özgürlüklere ciddi kısıtlamalar yapmadan virüsle yaşayabileceğini söyledi.

Johnson, bugün de koronavirüs salgınına karşı önümüzdeki dönemde alınacak önlemlerle ilgili bir basın toplantısı düzenleyecek.