Bulgaristan seçimleri: Çifte vatandaş Türklerin çok yüksek katılımı neden tartışma konusu oldu?

Bulgaristan’da Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu öncesi Türkiye’deki Bulgar vatandaşlarının dikkat çekici bir artışla sandığa gitmesi, ana tartışma konularından biri olmuş durumda.

Tartışma bu Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turu öncesi de hararetlendi.

14 Kasım’da, Cumhurbaşkanlığı ile milletvekili seçiminin birleştirildiği ilk tura katılım oranı yüzde 40,23 düzeyinde kaldı.

Ancak bu düşük katılıma karşın, tabanı büyük ağırlıkla Türk Müslüman azınlığın oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH), Türkiye’den gelen oylarla Meclis’te üçüncü parti oldu.

Partinin aldığı 315 bin oyun, 82 bini Türkiye’deki seçmenler tarafından kullanıldı.

Ülkede yaşanan siyasi kriz nedeniyle 2021 yılında yapılan diğer iki seçimde, Türkiye’den gelen oylar bunun çok altındaydı.

Katılım neden bu kadar yüksek oldu?

14 Kasım’da yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde, adaylardan biri de, Hak ve Özgürlükler Hareketi lideri Mustafa Karadayı’ydı.

Bulgaristan Türklerinin Kültür ve Hizmet Derneği Başkanı olan Rafet Ulutürk, Karadayı’nın adaylığının Türkiye’den katılımda önemli rol oynadığını söylüyor.

Ulutürk, Edirne, İstanbul, Bursa, Manisa gibi Bulgar vatandaşı Türklerin yoğun olarak yaşadığı kentlerde, derneklerin ve belediye başkanlarının da çalışarak seçmeni sandığa gitmeye ikna ettiğini belirtiyor.

BBC Türkçe‘ye konuşan Bulgaristan’da yaşayan gazeteci Nahit Doğu da Türkiye’deki seçmende “Türk aday psikolojisinin” etkili olduğu yorumunu yaptı.

Türk adayın, bir taktik adım olduğunu da vurgulayan Doğu, “Mustafa isimli bir adaya oy atmaya giden Türk seçmenin, bu şekilde parlamento seçimi için de oy kullanması sağlandı” diyor.

Doğu mevcut Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in “Türk yanlısı” söylemleri ile tanınan bir lider olmamasını da sebepler arasında sayıyor:

“Bundan bir iki ay önce hükümet görüşmeleri sırasında, HÖH partisi liderine gazetecilerin önünde ‘Sizin vatanınız neresi?’ diye sordu. Bu soruyu sormanın ne yeri ne zamanıydı. Bunun Türk asıllı Bulgar vatandaşları üzerinde etkisi oldu”

Türkiye’deki seçmenin yüksek katılımı, Bulgaristan kamuoyunda nasıl tartışılıyor?

Bulgaristan İçişleri Bakanı Boyko Raşkov, Perşembe günü yaptığı açıklamayla, Türkiye’yi seçimlere müdahale ile suçladı.

Türkiye’nin Sofya Büyükelçisi de Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı ve “Türk kurumlarının propaganda faaliyetlerinden kaçınması gerekmektedir” denildi.

Bu gelişme üzerine, Ankara da, Bulgaristan Büyükelçisi’ni Dışişleri’ne çağırarak seçimlere karışıldığı iddiasını reddeden bir mesaj verdi.

Gazeteci Genka Şikerova, Türkiye’de yaşayan Bulgar vatandaşlarının çoğunun Bulgarca konuşmuyor olmasının ülkede tartışma yarattığına dikkat çekiyor:

“Çoğunluğu seçmen kağıtlarında yazanları okuyamıyor ama bir dakikadan daha kısa bir sürede oy vermeyi başarıyor. Bu normal değil.”

Genka Şikerova, Türkiye’deki az sayıdaki seçim merkezinde, dil eksikliğine karşın maksimuma yakın oy kullanılmış olmasına dikkat çekiyor.

Şikerova, Türk medyasında çıkan “İlk kez Türk aday gösterildi” manşetlerinin de Bulgaristan medyası tarafından mercek altına alındığını söylüyor.

HÖH partisi lideri Mustafa Karadayı’nın Cumhurbaşkanı adaylığı aslında bir ilk değildi.

Sali Şaban 2011 yılındaki Bulgaristan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olarak 50 bine yakın oy almıştı.

Türk hükümeti neden seçimlere müdahale ile suçlanıyor?

Bu soruya, Genka Şikerova, son bir yıl içinde yaşanan bazı gelişmeleri hatırlatarak yanıt veriyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen yılın sonunda yapılan, HÖH kongresine ilk kez bir tebrik mesajı gönderdi.

Ülkenin Cumhurbaşkanı olan Rumen Radev buna karşılık olarak, “Bu mesaj Bulgaristan siyasi hayatına müdahale isteğinin bir göstergesidir ve kabul edilemez” dedi.

Gazeteci Şikerova, bu mesaja kadar, Erdoğan’ın Bulgaristan siyasetindeki temel güçlerden biri olan, HÖH’e mesafeli durduğunu hatırlatıyor.

Hatta birkaç yıl öncesinde yapılan bir HÖH toplantısında Erdoğan’dan “diktatör” olarak söz edildiğini hatırlatıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, HÖH lideri Mustafa Karadayı’yı Türkiye’de de kabul etti.

Şikerova bu ziyaretin sonrasında da son seçimden ikinci parti çıkan GERB lideri Boyko Borişov ile Erdoğan’ın Temmuz seçimleri öncesi buluştuğunu da hatırlatıyor.

Bu görüşme, Türkiye’deki çifte vatandaşlar üzerinde bir etki arayışı olarak yorumlandı.

Gazeteci Nahit Doğu, Bulgaristan’da Türk azınlığın her zaman iç siyaset malzemesi olarak kullanıldığını, bu son seçimde de bunun biraz abartıldığını düşündüğünü söylüyor.

Pazar günü yapılacak seçimde, Rumen Radev ve Anastas Gercikov yarışacak.

Cumhurbaşkanı Rumen Radev, ilk turda oyların yüzde 49,1’ini aldı. Gercikov ise oyların yüzde 26,5’ini…

Türkiye’de oy verecekler için 19 ilde 100’den fazla sandık kurulması bekleniyor.

HÖH lideri Karadayı, Cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 10 oranında oy almasına karşın partisi, milletvekili seçiminde yüzde 13 oy aldı.

Bulgaristan Türkleri hangi taleplerle sandığa gidiyor?

Bulgaristan’da bir milyon kadar Türk asıllı Bulgar vatandaşı yaşıyor.

Sofya’da yaşayan Türk gazeteci Nahit Doğu, Türkçe dili ile ilgili taleplerin halen azınlığı sandığa götüren başlıca motivasyon olduğunu söylüyor:

“Okullarda Türkçe ders halen zorunlu olarak okutulmuyor. Seçmeli ders olarak yer alıyor. Seçmeli olduğu zaman da bazı yerlerde okul müdürleri sorun çıkarabiliyor. Dilekçeler bazen onaylanmayabiliyor. Ana sorun bu diyebilirim.”

Nahit Doğu, Türk azınlığın, kütüklerinde halen yer alan ve zorla verilen Bulgarca isimlerin de kaldırılmasını istediğini söylüyor.

Bir hafta önce yapılan seçimde üçüncü parti durumuna gelen HÖH partisi, Pazar günü yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turunda desteklenecek aday ismini telafuz etmedi.

Ancak yaptığı basın toplantısında, “Bulgaristan’ın tüm vatandaşlarını birleştiren bir Cumhurbaşkanı istiyoruz.” dedi.

Gazeteci Doğu, “Bulgaristan’da yaşayan herkes kimi kast ettiğini biliyor” diyerek mevcut Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in seçimdeki en büyük rakibi Sofya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Anastas Gercikov’u işaret ediyor.

• Bulgaristan neden nüfusu en hızlı azalan ülke oldu?