Batı Yakasının Hikayesi’ne saygı duruşu

West Side Story (Batı Yakasının Hikayesi) adlı müzikal ilk kez 1957’de Broadway’de sahnelendiğinde müzikalle ilgili tüm popüler düşünceleri, önyargıları değiştiriverdi. 1961’de Robert Wise ile Jerome Robbins bu ayrıksı müzikali ekrana yansıtınca toplum müzikal filmin nasıl olması gerektiğini algıladı. Film, ünlü yazar William Shakespeare’in Romeo ve Jülyet oyunundan esinlenerek yapıldı, umutsuz aşk öyküsü New York’un göçmen, yoksul, varoş mahallelerine uyarlandı. Capulet’ler beyaz tenli göçmenlerden oluşan Jetler’e, Montague’ler koyu tenli göçmenlerden oluşan Sharklar’a dönüştüler. Beyaz gençler bölgenin eski, Porto Rikolular, Hispanikler, Latinler yani gringolar (yabancılar) ise bölgenin yeni sakinleriydi. Leonard Bernstein’ın müziği, Stephen Sondheim’ın şarkı sözleri, Jerome Robbins’in koreografileri, Arthur Laurents ile Ernest Lehman’ın senaryosu, Robert Wise’la Jerome Robbins’in yönetimi, Natalie Wood, Rita Moreno, Russ Tumblyn ile George Chakiris’in performansları olağanüstüydü. Film tam 10 dalda Oscar kazandı, dünya sinema tarihinin klasik müzikalleri arasındaki yerini aldı.

Jerome Robbins’in koreografisi müzikal filmlerdeki dans stilini değiştiriverdi. Anita rolünü canlandıran Rita Moreno, oyuncu, şarkıcı ve dansçı yetenekleriyle göz kamaştırdı. Tonight, Maria şarkıları herkesin dilindeydi. George Chakiris (Bernardo) ile Russ Tamblyn (Riff) danstan öte bir yorumla dikkatleri çektiler. Yönetmen Steven Spielberg’in babası Arnold Spielberg, Batı Yakasının Hikayesi’nin en büyük hayranıydı, bir çok kez izlemişti. Müzikalin ses kaydını eve getirdiğinde 10 yaşında olan Steven bundan çok etkilendi. Babası Arnold farklı versiyonlar izlemişti.

“Batı Yakasının Hikayesi’ni babam için yaptım. 10 yaşımdan beri bu müzikal hiç aklımdan çıkmadı. Sürekli müzikali yeniden, yeni kuşaklar için çekmeliyim diye düşündüm. 1957 yapımı Broadway’de sahnelenen müzikali uyarlamayı yeğledim. Müzik kulağım iyidir, annem piyanisttir, ama hiç şarkı söyleyemem, dans ta edemem” diyen Steven Spielberg babasının anısına ilk müzikalini gerçekleştirdi.

1961 tarihli ilk versiyonu yöneten Robert Wise’ın açılış sekansı etkileyicidir: Havadan telephoto lens ile çekilen New York, özneden uzaktadır. Kamera zoomla olayın geçeceği sokağı odaklar. 1960’ların en iyi teknolojisi Technicolor sistemi kullanıldı, film 35 mm pelikülle çekildi. Steven Spielberg ilk versiyona sadık kalarak çok az dijital efekt kullandı, Technicolor renk paletini birebir uyarladı, o da 35 mm film pelikülünü tercih etti. Hollywod’un Altın Çağı’nda Technicolor müzikaller, epik tarihi filmler için kullanılan özel bir sistemdi.

Spielberg senaryoyu Pulitzer ödüllü Tony Kushner’e emanet etti. “İki genç birbirlerine aşık olur. Fakat aşkları aileleri, dostları tarafından katledilir. Nefretin bulunduğu yerde aşk tehlikeye girer” diyen Kurshner öyküyü günümüze uyarladı. 1950-1960’ların Amerikası’ndaki ırkçılık, ayrımcılık, yoksulluk, sosyal dışlama yine vardır üstelik daha da artmıştır. Kavga, dövüş,çatışma sahneleri gerçekçidir, daha kanlıdır, daha şiddetlidir. Anybodys adlı trans bir karakter vardır. Hatta bu yüzden filmin gösterimi altı Orta Doğu ülkesinde yasaklandı. 1957’ye ait gerçek setler kuruldu. Oyuncular için dans, şarkı ve okuma seçmeleri yapıldı. Polonyalı görüntü yönetmeni Janusz Kaminski’nin görüntüleri etkileyici. Tuz deposunda Jetler’le Shark’ların kavga sahnesinde önce gölgelerin ardından gençlerin belirdiği plonje çekimde kimin beyaz tenli, kimin koyu tenli olduğu anlaşılmaz, bu planda herkes eşittir. İspanyolca diyalogların altında İngilizce alt yazı yoktur. Porto Rikolu gençler Latin Amerikalı oyuncular arasından seçildi.

Açılış sekansını dev bir yıkım güllesiyle başlatan Spielberg, ilk karede mesajını izleyiciye iletir: kentsel dönüşüm için varoşlarda oturan tüm göçmenler yerlerinden edilecek, buralara varsıllar için modern binalar yapılacaktır. Şarkı sözleri “beyazsan Amerika’da hayat güzel, organize suç Amerika’da, bizim için bir yer ve zaman var, bir yerde yeni yaşam tarzı bulacağız” gibi politik, sosyal iletilerle doludur.

Rita Moreno, Ansel Elgort, Rachel Zegler, Ariana DeBose, David Alvarez, Mike Faist, Maddie Ziegler, Kyle Allen, Talia Ryder, Iris Menas, Brian d’Arcy James, Ben Cook, Corey Stoll’un oynadığı, Steven Spielberg’in yönettiği, yapımcılığını üstlendiği, zamansız, kuşakları etkileyen West Side Story (Batı Yakasının Hikayesi/ 2021) bugün gösterime girdi. Besteci, şarkı sözü yazarı Stephen Sondheim (26 Kasım 2021) ile Steven Spielberg’in 103 yaşındaki elektrik mühendisi babası Arnold Spielberg (25 Ağustos 2020) ne yazık ki yeni versiyonu izleyemeden yaşamlarını yitirdiler.