Bankacılardan ‘örtülü faiz artışına’ temkinli yaklaşım

Dolar/TL dün gece Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarının ardından en düşük 12 seviyesini gördükten sonra bu sabah 13.5 ile dünkü tarihi seviyesine göre oldukça düşük seviyelerde işlem görüyor. Bankacılar sistemin yeni döviz alımlarını caydırabileceğini bunun da aralıksız devam eden tek yönlü döviz talebini kesmesi açısından olumlu olduğunu ancak orta ve uzun vadeli süreçlerinin izlenmesi gerektiğini söylediler.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tasarruflarını değerlendirenlerin kurdaki yükselişten etkilenmemeleri için yeni bir sistem uygulanacağına dün kabine toplantısı sonrası açıkladı.

Erdoğan dün akşam kabine toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, “Dövizin muhtemel getirisine Türk Lirası varlıklarda kalarak ulaşılabilmesini sağlayacak bu yeni araç, şöyle işleyecektir; İnsanlarımızın bankadaki Türk Lirası varlığının mevduat kazancı kur artışından yüksek ise bu getiriyi elde eder” dedi ve ekledi:

“Ama kur getirisi mevduat kazancının üstünde kalırsa, aradaki fark doğrudan vatandaşımıza ödenecek. Üstelik bu kazanç stopaj vergisinden de muaf tutulacak. Ayrıca Türk Lirası varlıklarını yeni bir döviz talebi oluşturmayacak şekilde değerlendirilmesini temin edecek araçları devreye alacağız.”

Dolar/TL Merkez Bankası’nın (TCMB) devam eden faiz indirimleri, ucu açık yönlendirmeleri ve müdahaleleri sonrası da düne kadar devam ediyor ve iş dünyasından da uygulanan politikalara tepki büyüyordu.

TL’NİN DEĞER KAZANCI YÜZDE 50’Yİ BULDU

Dolar/TL dün 18.4 ile tarihi zirvesini görmüştü. Dün akşam saatlerinde kur 12.0 seviyesine kadar geriledikten sonra bu sabah 13.5 civarında işlem görüyor. TL’nin dün en yüksek seviyeden en düşük seviyeye göre değer kazancı yüzde 50’yi buldu. Kurda bu sabahki ilk işlemler olan 13.5 seviyesine göre TL’nin kazancı ise yaklaşık yüzde 36 seviyesinde.

Yılbaşından beri bakıldığında ise TL’nin dolar karşısında yüzde 56’yı aşan kaybı ise dün geceki hareketle birlikte yüzde 45’e geriledi. Dolar/TL’de yılbaşından beri yaşanan yüzde 144 yükseliş dünkü hareketle yüzde 82 civarı yükselişe geriledi.

”TEHLİKELİ SONUÇLARI OLABİLİR”

Bu adımı sosyal medya üzerinden değerlendiren Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölüm Başkanı Refet Gürkaynak, “Yapılan fiilen fiziki bir faiz artışı ama bunu enterasan bir şekilde yapıp nihayetinde o faizi ödemek zorunda kalınmayabileceği bir yapı var. Tehlikeli sonuçları olabilir” dedi ve ekledi:

“Enflasyon ve döviz yükselecek ben bundan fayda sağlayacağım diyen insanlara aradaki fark size ödenecek dendi. Kurun iki misline çıkmasını bekliyorsanız ki geçtiğimiz dönemde çıktı… Eğer bunun yeniden olmasını bekliyorsanız o zaman TL mevduatın getirisi de sizin için yüzde 100… faiz artışı yapıldığı dediğim bu.”

”KAMU VE ÖZEL BÜTÜN BANKALAR DAHİL OLACAK”

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı “Dövize Çevrilebilir Mevduat” sistemine kamu ve özel bütün bankaların dahil olabileceğini söyledi.

Çakar dün akşam saatlerinde Cumburbaşkanı Erdoğan’ın yeni sistemi açıklaması sonrası 1 milyar dolar çözüldüğüne işaret ederek, “Bu ürüne Türk Lirası cinsinden ya da yabancı para cinsinden mevduatı tasarrufu olan müşterilerimiz müracaat edebilecekler. Gerçek kişiler için geçerli. Vade sonundaki faizli bakiyenizle o günkü kur seviyesinde paranızın geldiği noktada hangisi yüksekse onu alacaksınız. Bu maliyet Hazine tarafından karşılanacak” dedi.

1.5 MİLYAR DOLAR TL’YE GEÇTİ

Reuters’ın görüşlerine başvurduğu 3 işlemci de dün akşam saatlerinde 1-1.5 milyar dolar döviz mevduatının TL’ye geçtiğini hesapladı.

”BU BİR FAİZ ARTIŞIDIR”

TCMB eski Başkanı ve İYİ Parti’li Durmuş Yılmaz Halk TV’deki açıklamasında “Bu bir faiz artışıdır. Klasik AKP politikalarından U dönüşüdür… Gerçeği sabah göreceğiz. Bence kaldığımız yerden devam edeceğiz” dedi.

”ETKİLERİNİ DE İNCELEMEK GEREK”

Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “Hazine’nin tüm bankaları kapsayacağı yeni sistem bireyselin sert döviz talebini kesmeyi amaçladığını anlıyoruz. TL mevduatın enflasyonun ciddi altındaki getirisi döviz cinsi kazanca endekslenmiş oldu. Aradaki farkın Hazine tarafından karşılanacak olması da önemli. Devamlı TL’den kaçış azaltmayı amaçlayan sistemleri Hazine’den tahvil olarak bekliyorduk ancak bunun mevduat ile yapılıyor olması maliyet riskini artırmasına rağmen etkisi çok büyük oldu. Tek yönlü döviz talebi şuan için kesildi diyebiliriz. Sisteme tam hakim olduğumuzda orta ve uzun vadeli etkilerini de incelemek gerek” dedi.

EKONOMİYE KAZANDIRILACAK

Erdoğan’ın dün ayrıca döviz kurundaki dalgalanma nedeniyle fiyat vermekte zorlanan ihracatçı firmalarına TCMB tarafından ileri vadeli kur rakamı verileceğini, fon büyüklüğü 250 milyar liraya ulaşan bireysel emeklilik sisteminin cazibesini artırmak için devlet katkısı oranını yüzde 5 daha artırılacağını da açıkladı.

Açıklamalara göre, stopaj devlet iç borçlanma senetlerinde sıfırlanacak ve ihracat ve sanayi şirketlerinde kurumlar vergisinde 1 puanlık indirim yapılacak. Açıklamalara göre, şirketler tarafından yapılacak temettü ödemeleri üzerindeki stopaj da yüzde 10’a düşürülecek. Öte yandan yastık altında 280 milyar dolara değere sahip 5 bin ton altının finansal sisteme dahil edilerek ekonomiye kazandırılması için yeni araçlar geliştirilecek.

Kamu bankalarının toplam kredilerinin belli bir oranını şeffaf bir şekilde her yıl ilan edilecek öncelikli sektörlere kullandırmasını sağlayacak bir yapı da kurulacak.