Avustralya Covid-19 salgınının başından beri ilk kez sınırlarını açıyor

Avustralya Kasım ayında, Covid salgınının başlangıcından bu yana ilk kez sınırlarını açmaya ve aşılanan vatandaşları ile onların yakınlarına uzun zamandır mahrum bırakıldıkları seyahat özgürlüğünü vermeye hazırlanıyor.

Avustralya, 18 aydır kendi vatandaşlarının ülkeden çıkışını yasaklamak da dahil dünyanın en sıkı sınır kontrollerinden birini uyguluyor.

Bu politikalar Covid salgınının önünü kesmek bakımından övgü aldıysa da sınırların ayırdığı aileler açısından çok tartışmalıydı.

2020 yılının Mart ayından bu yana kapalı olan ülkede, Başbakan Scott Morrison bugün, “Avustralyalılara hayatlarını geri vermenin zamanı geldi” dedi.

Morrison’un basın toplantısında yaptığı açıklamaya göre, Avustralyalılar, ülkedeki aşılama oranı nüfusun yüzde 80’ine ulaştığı andan itibaren seyahat özgürlüğüne kavuşacak.

Ancak bu kural Avustralya vatandaşları için. Yabancılara sınırların hemen açılmayacağını açıklayan hükümet, “turistleri de karşılayabilmek için” hazırlıkları sürdürdüğünü kaydediyor.

Avustralya hükümeti uzun vadede aşılamanın çok yüksek düzeyde gerçekleşmesi suretiyle “virüsle birlikte yaşamanın” mümkün olması ve hayatın normale dönmesini umuyor.

Sınır ötesinde mahsur kalmak

İngiltere’de Reading kasabasında yaşayan Avustralya vatandaşı Amy Hayes neredeyse üç yıldır memleketi Queensland’e gidemiyor. Bugünkü açıklamaları “Doğru yönde gelişmeler görmek cesaret verici” diye karşıladı.

BBC’ye konuşan Hayes “Fakat yine de ancak mahsur kalan Avustralyalıların evlerine sorunsuz bir şekilde gidebildikleri haberlerini okuduğum zaman sınırların gerçekten açıldığına inanacağım” dedi.

“Ayrıca benim ailem ve arkadaşlarım Brisbane’da. Dolayısıyla Sydney veya Melbourne’a uçabiliyor olsam bile Queensland eyalet sınırı ne zaman açılacak? Bu konuda hiç bir işaret yok” diyen Hayes sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ben ülkesine dönemeyen binlerce Avustralyalıdan sadece biriyim. Yaşadıklarım hiç özel değil. Şansım vardı ki sınır ötesindeki bir yakınımı kaybetmenin ya da hastalandığını duymanın zulmünü yaşamadım. Ya da geri dönmemi gerektirecek acil bir durum olmadı. Bunlara her gün şükrediyorum.

“Ben ve benim gibi bir çokları açısından kaybedilen günlük yaşamın güzellikleri oluyor. Arkadaşlarımızdan ya da ailelerimizden çok uzun zaman ayrı kalmak ve Avustralyalılık kimliğimizin eriyip gidişini durdurmaya çalışmak.”

Uzun yıllar Avustralya’da yaşadıktan sonra İngiltere’ye dönen Ian Jasper Aralık ayında oradaki üç çocuğu, dokuz torunu ve dört torun çocuğunu görmek için Avustralya’nın Perth kentine gitmek istiyor.

Sınırların Kasım ayında açılacağı haberini sevinçle karşılayan Jasper BBC’ye “82 yaşındayım ve sağlığım da çok iyi değil. Bu seyahati yapamayacağımdan endişeleniyorum” diyor.

Niyeti Avustralya’da üç ay kalıp hem Noel’i geçirmek hem de Şubat ayında torununun düğününe katılabilmek.

Şu anki uygulama

Bütün bir salgın döneminde 107 bin vakanın ve toplam 1300 Covid ölümünün yaşandığı Avustralya, şu anda ülke dışına çıkışlara sadece çok önemli bir iş sebebi ya da ölmekte olan bir yakını ziyaret gibi sıra dışı gerekçelerle izin veriyor.

Ülkeye giriş konusunda da vatandaşlar ve özel muafiyeti olan bazı kişilere izin veriliyor ama ülkeye girecek kişi sayısına konan sınır yüzünden on binlerce kişi ülke dışında mahsur kalmış durumda.

Otel karantinası da kalkacak

Başbakan Scott Morrison basın toplantısında ayrıca tam doz aşılarını olan Avustralya vatandaşları ve oturum izni sahiplerine, şu anda ülkeye giren her bir yolcuya 2 bin dolardan fazlaya mal olan 14 günlük zorunlu otel karantinasının uygulanmayacağını, bunun yerini 7 günlük ev karantinasının alacağını da söyledi.

Aşılarını olmamış yolcular için masraflarını kendilerinin ödediği 14 günlük zorunlu otel karantinası ise sürecek.

Avustralya hava yolu şirketi Qantas, bu açıklamalardan sonra, uluslararası uçuşlarını bir ay önce başlatacağını açıkladı. Şirket daha önce 18 Aralık’tan başlamak üzere belli başlı uluslararası hatlar için bilet satışlarını başlatmıştı.

Öte yandan ülke içinde de farklı kapatma ve karantinalar var. Sydney, Melbourne ve Canberra şu anda yeni vakalar görülmesi üzerine kapatma önlemleri uyguluyor. Vakaların artışıyla beraber son aylarda aşılama da hızlandı.

Sydney’in de içinde olduğu New South Wales’in (Yeni Güney Galler), bir kaç hafta içinde, tam doz aşılamanın yüzde 80 eşiğini aştığı ilk eyalet olması bekleniyor.

Fakat Queensland ve Batı Avustralya gibi eyaletlerinin yönetimleri, aşılama oranları daha da yükselene kadar sınırlarını açmayacaklarını söylemişlerdi.

Bu eyaletler, salgının görüldüğü diğer eyaletlere sınırlarını kapatarak Covid vakalarını sıfıra yakın düzeyde tutmayı başardılar.

Avustralya’nın en büyük havalimanının bulunduğu Sydney’de 13 haftadır uygulanan kapatma önlemleri 11 Ekim’de sona eriyor.

BBC Avustralya muhabiri Shaima Khalil’in değerlendirmesi

Ülkede ve ülke dışındaki binlerce Avustralyalının dört gözle beklediği açıklamalar sonunda geldi. İki yıla yaklaşan tecritten sonra bir çokları için kuşkusuz duygu yüklü bir an bu.

Avustralya’nın sıkı sınır politikaları özellikle pandeminin ilk aylarında salgını durdurma konusunda epey övgü almıştı ama Delta varyantı her şeyi değiştirdi.

Batı Avustralya ve Queensland eyaletleri hala vaka sayısını sıfırda tutma politikası uyguluyorlar dolayısıyla ülkenin geri kalan kısımlarına sınırlarını kapatma konusunda en hızlı ve katı davranan bölgeler.

Buna karşılık ülkenin en büyük nüfuslu eyaleti New South Wales’de durum farklı. Salgına karşı sıfır vaka politikası yerini aşılama oranını yükseltme politikasına bıraktı.

Bütün bu farklılıklar uluslararası sınırların açılmasının pratikte uygulanmasını hayli zorlaştıracak şeyler.

Havayolu şirketleri şimdiden, sınırların açılmasının gerektirdiği hizmetleri sunmaya hazır olmadıklarını bildirdi bile. Ve yolcuların aşılarını ne şekilde kanıtlayabilecekleri ve uygulanacak yeni kurallar gibi bir çok ayrıntı henüz bu kadar belirsiz iken, sınır yetkilileri de epeyce zorlanacağa benzer.

New South Wales veya Victoria belki bu eyaletlerde yaşayan tam aşılı vatandaşların yurt dışına seyahat etmesine ya da ev karantinası koşuluyla dönüşlerine izin verebilir ama örneğin Batı Avustralya bu kuralları uygulamakta muhtemelen çok isteksiz olacaktır.

Bu durumda bazı eyaletlerle yaşayanlar için tatilde Londra’ya gitmek, ülke içinde Perth’e gitmekten daha kolay hale bile gelebilir.