Atatürk, 102 yıl önce bugün Ankara’da coşkuyla karşılandı

Anadolu bir başka anlatımla başkentler coğrafyasıdır. Bu topraklarda uygarlık kuranlar Anadolu’nun pek çok bölgesinde başkent de kurmuşlardır. Binlerce yıllık zaman dilimine yüzden fazla başkent sığmıştır.

Hangi bölgeye giderseniz gidin orada mutlaka bir eski başkente rastlarsınız.

Dünya uygarlık tarihini Anadolu’yu görmezden gelerek anlatamazsınız. Türklerden önce bilinen 35 uygarlığın devlet kurduğu Anadolu’da bir o kadar da göçebe devlet gelip geçmiştir.

Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı’nın Siyasi Tarih kitabında altını çizdiğim cümlelerden biri şudur:

“1071’de Türkler Anadolu’yu fethetti, Anadolu da Türkleri…”

Sözcüğün altında pek çok şey gizli. En çok da üç büyük isim var:

Mevlana, Hacıbektaş Veli, Yunus Emre…

13. yüzyılda batıdan Haçlıların, doğudan Moğolların çok ama çok kanlı saldırısını yaşayan Anadolu bundan şunu çıkardı:

Hoşgörü!

Devamında Nasrettin Hoca doğdu!

*

Anadolu’nun tam ortasındaki Ankara da Anadolu kadar derin bir tarihe sahiptir…

Bugünün siyasi coğrafyasıyla Anadolu’nun 10 ilini kat edip Karadeniz’e dökülen Kızılırmak’la, 9 ilini kat edip Karadeniz’e dökülen Sakarya Irmağı’nın tek ortak ili Ankara’dır. Bir başka deyişle Kızılırmak’la Sakarya Anadolu’nun ortasında bir yay çizerken Ankara’’da buluşur ve geniş açıyla yoluna devam eder.

İşte Ankara bu iki büyük ırmağın bereketi üzerine kuruludur. 3 milyon yaşındaki Kızılırmak ve Sakarya, Ankara’nın 5 bin yıllık tarihini çok yeni bulabilir ama bu zaman dilimi de az değildir.

Bilinen tarih sahnesine Hititler’le çıkan Ankara coğrafyası Friglere başkentlik etmiştir. Frig yazıtlarının hâlâ tam olarak çözülmemiş olması insanı bambaşka olasılıklara sürükler, şu soruyu sordurur:

Acaba Frigler katıksız bir Anadolu oluğu için mi öteleniyor?

Soruyu çengelli bırakıp devam edelim…

Büyük İskender, Ankara Gordion’da “büyük” olmuştur. Tarih sahnesinin o büyük dönemecinde Anadolu üzerinden Asya seferine çıkan Makedonya kralı Büyük İskender bir kışını geçirdiği Ankara’da düğümü öyle ya da böyle çözdüğü için “büyük” oldu.

Ama onlardan daha büyük olan Ankara vardı!

Ankara, tarihin sonraki dönemeçlerinde çok önemli olaylara tanıklık etti. Arkeolojinin ayrıntıları sevgili Özgen Acar Ağabeyimizin sahasına girer.

20. YÜZYILA GELİRSEK…

1876’da belediye olan Ankara’nın 19. yüzyılı büyük talihsizliklerle doludur. İki büyük kıtlık, veba salgını, çok ağır kış koşulları, Kırım Savaşı’na gönderdiği binlerce asker Ankara’nın belini büker. Bozkırın ortasında geleceğini arayan bir kente dönüşür.

Mustafa Kemal’in coğrafya ve tarih bilgisi şunu söyler:

Anadolu’nun iki yakası ancak tam ortasından birleşir!

İşte Mustafa Kemal bunu yaptı.

O, Ankara’yı rastgele seçmedi…

Ahilerin devlet kurduğu Ankara, cumhuriyet bilincine nerdeyse yüzyıllar önceden hazırdı. Bu düşüncesinde yanılmadığını da tez zamanda gördü. Büyükelçi Bilal Şimşir’in, Başkent Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Halil Özcan’ın yazıları, kitapları bunun örnek anlatımlarıyla doludur. Bu konudaki güzel sözlerden birini 1930’lu yılların Avusturya Ankara Büyükelçisi Norbert von Bicschoff söylemiştir:

“Atatürk’ün en büyük eseri Ankara’dır. Çünkü büyük eserlerini Ankara’da vermiştir.”

*

Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’ya gelişinin 102. yılını karşılarken Cumhuriyet’in ikinci yüzyılını da selamlayalım…

Ankara’nın başkent oluşunu biz de kendimizce yazıya, sahneye dökmeye çakıştık. Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi’nin sahneleme çalışmalarını sürdürdüğü “Son Başkent Ankara” kitabımızın “destan” bölümüyle noktayı koyalım:

Hitit, Roma, Frig art arda geçti/ Selçuklu, Osmanlı kalmayı seçti/ Kimi kavim göçtü kimi yerleşti/ Kızılırmak’la Sakarya’nın arası/ Uygarlıkların Ankara’sı

İskender çözmeye geldi düğümü/ Sezar yazmaya geldi gördüğünü/ Malazgirt’le başladı Türk düğünü/ Kızılırmak’la Sakarya’nın arası/ Dünya tarihinin Ankara’sı

Yunus, Hacı Bektaş hep insan dedi/ Dünya böyle erdem görmedi/ Hacı Bayram Veli mekân eyledi/ Kızılırmak’la Sakarya’nın arası/ Güzel ahlakın Ankara’sı

Toprağı bereket, taşı zarafet/ Vatan sevgisi en büyük iffet/ Horasan mirası Ahilikte hikmet/ Kızılırmak’la Sakarya’nın arası/ Türkiye’nin Ankara’sı

Bir milletin yeniden dirilişidir/ Esaretin yere serilişidir/ Egemenliğin halka verilişidir/ Kızılırmak’la Sakarya’nın arası/ Mustafa Kemal’in Ankara’sı.