Getty ImagesAKP, MHP ile birlikte uzun süredir üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliğini en geç Mart ayı başında TBMM’ye …
Getty Images
AKP, MHP ile birlikte uzun süredir üzerinde çalıştığı Seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliğini en geç Mart ayı başında TBMM’ye sunmaya hazırlanıyor. Dar, daraltılmış bölge, ittifak içi baraj gibi önemli değişiklikler konusunda ittifak ortağı MHP ile uzlaşmaya varılamaması nedeniyle düzenlemenin 10-15 maddelik dar kapsamlı bir teklif olarak Meclis’e sunulacağı belirtiliyor.
AKP ve MHP’nin 2023’te veya daha öne çekilebilecek ilk seçimde uygulanması hedefiyle üzerinde çalıştığı seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliği çalışmalarında sona yaklaşıldı. AKP’de çalışmayı yürüten ekip içinde yer alan üst düzey bir yönetici, hazırladıkları öneriyi önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la değerlendirip ardından MHP ile son biçimini vereceklerini söyledi. Ancak “dar” veya “daraltılmış bölge” isteyen AKP’lilere göre, MHP ile bu konularda uzlaşma sağlanamadığı için yasa teklifi ile ilgili çok fazla “beklentiye girilmesine gerek yok.”
BARAJ YÜZDE 7 OLARAK TEKLİF EDİLECEK
AKP’den yansıyan bilgiye göre teklifin en önemli düzenlemesi seçim barajının düşürülmesi olacak. Yeni baraj, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ardından ilk kez dile getirilen ve MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin açıklamasıyla “kesinleştirilen” şekilde yüzde 7 olarak Meclis’e teklif edilecek.
AKP kanadında da başkanlık sisteminde seçim ittifaklarının yasal zorunluluk olmasa da siyasi tablo açısından “zorunlu hale” geldiği ve barajın da “fiilen sıfırlandığına” dikkat çekiliyor. Gerek AKP gerekse MHP’de, yasa teklifinde değişiklik konusunda Meclis’in karar verebileceği; “ikna edici bir tutum ortaya konulursa” oranın değişebileceği vurgulanıyor.
SEÇİME GİRMEK İÇİN GRUP SEÇENEĞİ KALDIRILIYOR
CHP’nin 2018 seçimlerinde İYİ Parti’nin seçime girmesini garantilemek için 15 milletvekilini “ödünç vermesine” tepkili olan MHP Lideri Devlet Bahçeli’nin isteği doğrultusunda, “milletvekili transferinin önlenmesi” için formüller gündeme gelmişti.
BBC Türkçe’nin edindiği bilgiye göre AKP, siyasi partilerin “milletvekili transferi ile Meclis’te grup kurarak seçime girme yeterliliği kazanmasını” önleyecek bir değişikliği de teklif taslağına koydu. Mevcut sistemde bir siyasi partinin seçime girme yeterliliği kazanması için 81 ilin yarısından bir fazla ilde örgüt kurmuş olması veya TBMM’de grubunun bulunması koşulu aranıyor.
AKP’nin teklif taslağında ise “grubu bulunması” seçeneği yer almayacak. Böylece seçime girmek için milletvekili transferine de gerek kalmayacak. Ancak milletvekillerinin iradelerinin sınırlanamayacağı gerekçesiyle, başka bir partiye geçerek grup kurmalarının engellenmesi düşüncesinden vazgeçildi.
GRUP SAYISI AYNI KALACAK
Çalışma sürecinde tartışılan bir başka konu daha önce 450 olan milletvekili sayısının 600’e çıkarılması ile siyasi partilerin grup kurmak için gerekli olan milletvekili sayısının artırılmasıydı.
Anayasa’nın 95. Maddesi’ne göre 20 milletvekili olan siyasi parti Meclis’te grup kurabiliyor. Ancak bu düzenleme anayasa değişikliği gerektiriyor ve Cumhur İttifakı’nda bulunan AKP, MHP ve BBP’nin böyle bir değişiklik için parlamentodaki sandalye sayısı yeterli değil. O nedenle de grup kurma sayısını artırmaya ilişkin bir düzenleme öngörülmedi.
SEÇİM KURULLARINDA DEĞİŞİKLİK
Bir başka değişikliğin ise il ve ilçe seçim kurul başkanlarının seçimi konusunda olacağı belirtiliyor. İl seçim başkanlarının belirlenmesi konusunda da değişiklik yapılması planlanıyor.
Mevcut yasaya göre il veya ilçedeki en kıdemli hakim seçim kurulu başkanı oluyor. AKP ise bazen kıdemli hakimlerin bu görevi yapmak istemediği gerekçesiyle, en kıdemli hakim yerine birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından tercih olanağı sunulmasını istiyor.
Erken seçim tartışmalarını önüne geçer mi?
AKP ve MHP’nin seçim ve Siyasi Partiler Yasası’nı Meclis gündemine yeni yılın ilk aylarında getirme gerekçelerinden biri de “erken seçim tartışmalarının önünü kesmek” olarak gösteriliyor.
Anayasa’ya göre seçim yasalarında yapılacak değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamıyor. Meclis gerekli çoğunlukla seçim kararı alırsa, bir sene geçmesini beklemeden yani yapılacak yeni değişiklikleri uygulamadan da seçimlerin yapılmasının önünde bir engel bulunmuyor.
