ABD Adalet Bakanlığı, Teksas’ta kürtaj kliniklerinin hedef alınmasına izin verilmeyeceğini kaydetti

ABD Adalet Bakanlığı, Teksas eyaletinde kürtajı büyük oranda yasaklayan yasanın yürürlüğe girmesinin ardından, kürtaj yaptırmak isteyenlerin ya da kürtaj hizmeti veren kişi ve kliniklerin hedef alınmasına müsamaha gösterilmeyeceğini duyurdu.

Kürtaj kliniklerine yönelik saldırgan tutumlar karşısında söz konusu kliniklerin arkasında duracaklarını bildiren ABD Adalet Bakanı Merrick Garland, bu doğrultuda federal kolluk güçlerinden destek sağlanacağını da vurguladı.

Garland, söz konusu sağlık hizmetlerine erişimin engellenemeyeceğini dile getirdiği açıklamada, 1994 tarihli kadın sağlığı hizmetlerine erişim özgürlüğü yasasını (FACE Yasası) referans gösterdi.

FACE Yasası, üreme sağlığı hizmetleri alan veya sağlayan bir kişiye müdahale etmek için güç kullanımını ve fiziksel engellemeyi yasaklıyor. Eski ABD Başkanı Bill Clinton, kürtaj karşıtlarının 1980’lerde ve 90’lardaki şiddet eylemlerine karşı yasayı desteklemişti.

Teksas Valisi Greg Abbot ise Washington’dan gelen açıklamaya yanıt vermedi.

Teksas’ta kürtaj yasası

Teksas’ta tartışmalı kürtaj yasası, kürtaj karşıtlarının ifadesiyle ceninin kalp atışının duyulmasından sonra, yani henüz birçok kadının hamile olduğunu bile fark etmediği bir evrede kürtajı yasaklıyor.

Yasanın yürürlüğe girmesiyle Teksas’ta 6 haftayı geçmiş bir gebeliğe son veren ya da buna yardımcı olan herkes hakkında dava açılabilecek.

6 hafta birçok kadın için hamileliğin farkında olmadıkları bir dönem olduğundan, eyalette kürtaj fiilen büyük oranda yasaklanmış oluyor.

Yasa 1 Eylül Çarşamba günü yürürlüğe girdi. Kadın hakları grupları Yüksek Mahkeme’ye yürütmenin durdurulması için başvurmuştu. Ancak yapılan oylamada Yüksek Mahkeme yargıçları 4’e karşı 5 oyla yürütmeyi durdurma başvurusunu reddetti.

Böylece yasa, yargı engeline de takılmadan yürürlüğe girmiş oldu.

ABD Başkanı Joe Biden yasayı “aşırı” diye niteleyerek kınamış ve bu düzenlemenin kadınların sağlık hizmetlerinden yararlanmasını “ciddi şekilde engelleyeceğini” söylemişti.

Biden, mahkemenin tavrı için ise “Anayasal haklara görülmemiş bir saldırı” dedi ve kürtaj hakkı konusunda “topyekün mücadele” sözü verdi.

Biden’ın hangi adımları atabileceği ise merak konusuydu. ABD Başkanı, Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı’na, federal hükümetin “kadınlar ve hizmet sağlayıcıların korunması için” ne tür adımlar atılabileceğini araştırmaları için talimat verdiğini söyledi ama daha fazla ayrıntıya girmedi.

Adalet Bakanlığı’nın açıklaması, kürtaj kliniklerine yönelebilecek saldırıların karşısında federal hükümetin ve kolluk güçlerinin duracağını bildirmesi bakımından önem taşıyor.

Yeni yasa uygulamada ne anlama gelecek?

Teksas Kalp Atışı Yasası diye de anılan düzenleme kürtaj karşıtlarının “ceninin kalp atışı” diye niteledikleri noktadan sonra gebeliğin sonlandırılmasını yasaklıyor. Bu da genellikle hamileliğin altıncı haftasından itibaren kürtajın yasaklanması anlamına geliyor ki birçok kadın bu noktada hamile olduklarını anlamamış bile olabiliyor.

Amerikan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Koleji yetkilileri, “kalp atışı” teriminin yanıltıcı olduğuna dikkat çekiyor ve bu aşamada duyulan şeyin kalp atışı değil cenin dokusunun daha sonra fetus geliştikçe kalp haline gelecek olan kısmının verdiği ses olduğunu vurguluyor.

Teksas’taki yasa, ayrıca koyduğu yasağı alışılmışın dışında bir yaptırıma da bağlıyor: Her Amerikan vatandaşına, yasa dışı kürtajın yapılmasına “yardım ve yataklık eden” herkes hakkında dava açma hakkı veriyor.

Bu da teorik olarak, her bireyin kürtaj yapan doktorlar ve klinikleri hatta muhtemelen bu sürece bir şekilde katılan veya destek veren personel, aile mensupları, din adamları dahil herkesi 10 bin dolara kadar tazminat talebiyle mahkemeye verebilmesi demek.

Yasanın uygulanmasının yaptırımının yetkili mercilere değil vatandaşlara verilmesi, Yüksek Mahkeme de müdahale etmeyi reddettiğine göre, muhtemelen yasaya hukuken itiraz edilebilmesi için, bir vatandaşın kürtaj yasasına dayanarak tazminat davası açmasını beklemek gerektiği anlamına geliyor.

Yasa sadece acil tıbbi gereklilik durumunda doktor raporu olması şartıyla kürtaj yasağına istisna getiriyor ama ensest ya da ‘tecavüz’ sonucu meydana gelen gebelikler için muafiyet koymuyor.

Bu durumda altı haftadan büyük gebelikler için, kürtaj yaptırmak isteyen Teksaslı kadınların başka eyaletlere gitmesi gerekecek.