A101, ŞOK ve BİM’i de kapsayan dikkat çeken bir rapor yayımlandı

Mağaza MARKET-SEN, 15 Temmuz- 15 Ağustos 2021 tarihleri arasında gezdiği iş yeri ziyaretlerini raporladı. Raporda işçilerin, iş günü hakkının gasp edidiği ve eksik personel çalıştırıldığı ifade edildi.

Raporun içeriği şu şekilde:

“Mağaza Market-Sen İş Yeri Ziyaretleri Koordinasyonu bu ay İstanbul’da 16 ilçede 261 zincir mağaza-marketi ziyaret etti. A101, ŞOK, BİM ve diğer zincir marketleri ziyaret eden gönüllülerimiz her mağazada işçilerle görüşmeler gerçekleştirdi.

Ziyaret ettiğimiz her iş yerinde işçilerin sorunlarını dinledik. Girdiğimiz her mağazada, bu sömürü zincirini kırmanın yolunun birlik olmaktan, sendikalı olmaktan geçtiğini anlattık. Bu yaz sezonunda işinin daha ilk gününde sendikamız ile tanışan işçiler oldu. Market işçilerinin anlattığı sorunlar ağırlıklı olarak 8 saatten fazla çalışma, fazla mesai haklarını alamama ve işten çıkarma tehditleri üzerine oldu.”

A101 SKT’Sİ GEÇEN ÜRÜNLERİ İŞÇİLERE ZORLA SATTIRIYOR

“İstanbul’da A101 işletmesine ait 102 mağazayı ziyaret ettik. Bu ziyaretlerde karşılaştığımız sorunların başında eksik personel çalıştırma, fazla mesai hakkının ödenmemesi, 8 saatten fazla zorla çalıştırma geliyor.

Ziyaretlerimizde eksik personel sorununun daha da fazla konuşulduğunu tepit ettik. Personel yetersiz olduğu için işçilerin iş yükü artırıyor. 8 saatten fazla çalışmak A101 işçileri için bir kural haline getirilmiş durumda.

A101 birçok bölgesinde son kullanma tarihi yaklaşan ya da geçmiş ürünleri işçilere zorla sattırıyor. Bu ürünleri satmayan işçiler mobbing ile karşılaşıyor ya da işten atma kodlarıyla tehdit edilerek istifaya zorlanıyor.

Mevcut çalışanlar yeni açılacak A101 şubelerine hazırlık için gönderiliyor. İşçiler 15 saate yakın yeni mağazalarda mesai yapıyor. Ancak fazla mesai hakları ödenmiyor.”

ŞOK EKSİK PERSONEL İLE ŞUBELERİ ÇALIŞTIRIYOR

“ŞOK işletmesine ait 78 şubeyi ziyaret ettik. Karşılaştığımız sorunların başında eksik personel çalıştırma, mobbing ve fazla mesai alacaklarının gasp edilmesi geliyor.

ŞOK zincir marketleri, mağazalarında eksik personel çalıştırarak işçilerin iş yükünü artırıyor. Bir mağazaya gün boyu 2 işçinin baktığı durumda günlük en az 12 saat çalışma ortaya çıkıyor.

ŞOK işçileri 2 ya da 3 işçi ile yoğun mağazalarda çalışırken Cepte Şok uygulamasının siparişlerini hazırlayıp teslim etmekten de sorumlu. Mağazadaki iş yükünün haricinde işçiler ya yaya ya da bisiklet ile Cepte Şok siparişlerini teslim ediyor. 10 poşetlik alışveriş de olsa bu teslimatı 1 işçi yapıyor.

Envanter sayım birimini kapatan ŞOK pilot mağazalar belirlemeye başladı. ŞOK, bu mağazalarda envanter sayma işini şubede çalışan market işçilerine yaptırmaya başlıyor. Böylelikle cirosundaki bir maliyeti ortadan kaldırmayı hedefliyor. Ancak işçilerin iş yükü artıyor.

ŞOK’ta ürünlerin güncel fiyat etiketleri mağazalara geç gönderiliyor. Eski etiketler üzerinden yapılan satışlar üzerine, güncel ve eski fiyat arasındaki fiyat farkı işçilerden alınıyor.

İşçiler şubelerinde genellikle kasanın, klimanın ya da dondurucuların bozuk olduğunu ve kendilerinin tamir etmesinin beklendiğini anlatıyor.

İznini kullanamayan, fazla mesailer üzerine serbest zaman tanımlanması gereken işçilerin şubeleri değiştiriliyor. Şubesi değişen işçinin tüm izin hakları sıfırlanıyor. Biriken izinlerin gaspı, mağaza değişikliği ile gerçekleştiriliyor.

ŞOK marketlerde işçilerin yaşadığı zorluklardan bir diğeri ise sevkiyat saatlerinin geç olması. Marketlerin kapanmasına yakın saatte gelen ürünler, işçilerin mağazalarda geç saatlere kadar kalmasına yol açıyor.”

MARKET İŞÇİLERİ BİRLİĞİ İLE HER HAKKINI ALACAK

“Gerçekleştirdiğimiz mağaza-market ziyaretlerinin ardından her ay raporlarımızı yayınlamaya devam edeceğiz…

Mağaza Market-Sen kapısı çalınmayan tek bir market bırakmayana ve her yerde işçilerin birliğini kurana kadar yürümeye devam edecek.

Tüm market işçilerini Mağaza Market Sendikası’na üye olmaya ve daima hakkının peşinde olmaya davet ediyoruz. Sırtımızı birbirimize yaslayarak her hakkımızı alacağız. Hiçbir market işçisi asla yalnız yürümeyecek.”

Raporun son kısmında haklarımızı bilelim başlığı altında şu noktalar vurgulandı:

1. Uzun çalışma saatleri ve fazla mesai: İş yerlerinde fazla çalışma için işverenin öncelikle işçinin onayını alması gerekir. İşçi onay verdikten sonra çalışma süreleri uzatılır ve ücretlendirme buna göre yapılır. Ücretlendirilmeyen çalışma saatleri yasa dışıdır, gasptır. Eğer bu şekilde çalışıyorsanız mutlaka fazla çalıştırıldığınızı belgeleyin.

2. Bayram ve resmi tatillerde çalışma: Bayram ve resmi tatillerde çalıştığınız her gün için işveren iki günlük ücret ödemek zorundadır. Ücreti ödemek yerine izin kullandırmayı teklif etmesi kanuna aykırıdır. Hakkınızı mutlaka isteyin.

3. Mola işçinin hakkıdır: İşçilerin; 7,5 saate kadar olan mesaide 30 dakika, daha fazla mesaide 1 saat molaları olmalıdır. Anayasanın 50. maddesinde “dinlenmek çalışanların hakkıdır” ibaresi yer alır. Eğer mola sürenizi kısıyorlarsa İŞKUR’a şikayet edin. Mola hakkınız gasp edildiği için işverene ceza kesilecektir.

4. Haklı fesih hakkınız var: İş Kanununun 24. Maddesi, işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen maddedir. İşveren; ücretinizi kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesaplamıyorsa veya ödemiyorsa, sigorta primleriniz eksik yatırıyorsa, yıllık izin hakkınızı kullandırmıyorsa, mobbing uyguluyorsa… ve daha sayabileceğimiz birçok durumda sözleşmenizi haklı olarak sonlandırabilirsiniz. Bu durumda kıdem tazminatınızı alma hakkınız da doğar.

5. Tutanak tutturun, belgeleyin: Çalıştığınız mağazada, yukarıda saydığımız herhangi bir şey size dayatılıyorsa tutanak altına aldırın. Size uygulanan her dayatmayı fotoğraf, video ile kayıt altına alın ve saklayın.

6. Hiçbir belgeyi imzalamayın: Herhangi bir sebeple size işten çıkarmak üzere bir belge imzalatmaya çalışırlarsa imzalamayın. Önünüze koydukları her belgeyi inceleme hakkınız var. Herhangi bir hak kaybı yaşamamak için fotoğrafını çekin, Mağaza-Market Sendikası’nı arayın.

7. Sendikaya üye olmak anayasal hakkınız: Mağazalardaki yetkililerin baskısından ötürü sendikanızdan uzak kalmayın. Sendikalı olmak anayasal hakkımızdır. Sendikal faaliyeti engellemek ise suçtur. Mağaza-Market Sendikası’na e-devlet üzerinden üye olabilirsiniz.

8. Sendikaya üye olduğunuzu işveren bilemez: Sendikaya üye olduğunuzu sorumluların ya da patronların bilmesi ve görmesi mümkün değildir. ‘Sendikalı olamazsınız’ tehditlerinin hiçbir karşılığı olmadığını ve sendikaya üyeliğinizi işverenlerin göremeyeceğini bilin.”