İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komisyonu ve Aşı Çalışma Grubu Üyesi Uzm. Dr. S. Handan Karahan, Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca …
İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komisyonu ve Aşı Çalışma Grubu Üyesi Uzm. Dr. S. Handan Karahan, Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın, son yapılan Koronavirüs Bilim Kurulu toplantısı sonrasında gerçekleştirilen basın toplantısında açıkladığı koronavirüs salgınına ilişkin alınan yeni kararlarla ilgili görüşlerini aktardı.
KORONAVİRÜSTEN KORUNMAK İÇİN TEDBİRLERE DEVAM ETMELİYİZ
Uzm. Dr. Karahan, her hafta ortalama 1.500 kişinin vefat ettiği, en az 500.000 kişinin yeni hasta olarak karşımıza çıktığı ülkemizde 1 Mart 2022 itibarıyla aktif hasta sayısı 616.964 olup bağışıklama oranları istenen düzeylere ne yazık ki ulaşamadığını belirterek, “Bağışıklama oranları her ne kadar yüksek gibi görünse de Türkiye’de hala 12 yaş altına Covid-19 aşısı uygulanamamaktadır, dolayısıyla aşılama oranları değerlendirilirken bu husus özellikle göz önünde bulundurulmalıdır. Türkiye’de 12 yaş üzerine aşılama oranları değerlendirildiğinde; 3 doz Covid-19 aşısı olanların toplam nüfusa oranı hala % 32 seviyesindedir. 4 doz ve üstü Covid-19 aşısı olanların toplam nüfusa oranı ise sadece % 9,5 iken bağışıklama oranlarımız her geçen gün artmak yerine azalmaktadır. Dünyada maske serbestliği olan ülkeler incelendiğinde; örneğin Danimarka’da halkın 5 yaş üstü % 84’ü en az 2 doz aşısını olmuş; 55 yaş üstü bireylerin % 98’ine hatırlatma dozu uygulanmıştır.” dedi.
‘HER AN YENİ BİR MUTASYON ÇIKABİLİR’
Bazı ülkelerin koronavirüsle mücadelesi ve aldıkları kararlar ile Türkiye’deki durum hakkında değerlendirmelerde bulunan Karahan, sözlerine şöyle devam etti:
“Hollanda’da 2 doz aşılanma oranı % 90’ın üzerinde seyretmekte olup 3 doz aşılama oranı % 61,2’dir. Günlük Covid-19 nedeniyle vefat eden hasta sayısı tek haneli rakamlara inmiş durumdadır. Hollanda gibi çok sıkı önlemler ve kapanmalar ülke düzeyinde gerçekleştikten sonra sağlık sistemine yük oluşturmayacağı düşünülerek önlemler gevşetilmiştir. Almanya’da 20 Mart’tan itibaren aşılanmış ve iyileşmiş olanların yanı sıra aşılanmamışlar negatif test sonucuyla kapalı mekanlara girebilecektir, ancak temel koruyucu önlemler kapsamında toplu ulaşımla kalabalık kapalı mekanlarda maske, mesafe şartı devam etmektedir. Özbekistan’da ise Koronavirüsle Mücadele Komisyonu, ülkede son dönemde Kovid-19 vakalarının giderek azalması nedeniyle 1 Mart’tan itibaren açık hava ve kamusal alanlarda maske takma zorunluluğunun kaldırılmasını onayladı. Tüm bunların sonucunda rakamlar göstermektedir ki; Türkiye’de pandemi henüz sona ermemiştir, koruyucu sağlık hizmetleri olan aşı, maske, mesafe, hijyen kurallarının özellikle daha da fazla önem kazandığı ortaya çıkmaktadır. Daha da önemlisi, Covid-19 etkeni olan SarsCoV-2’nin her an tehlikeli ve yeni bir mutasyon yapma olasılığı da devam etmekte iken, kişisel önlemlerden maske ve aşı çok büyük önem arz etmektedir.”
‘PANDEMİ SÜRÜYOR, TEDBİRLERE CİDDİYETLE DEVAM EDİLMELİ’
“Birinci basamak; özellikle yaşlı, çocuk, gebe ve bebekler gibi riskli grupların ağırlıklı olarak başvurduğu yerlerde koruyucu önlemler (maske, mesafe, hijyen ve aşı) aynı ciddiyetle ve özenle devam etmeli ve ettirilmelidir.” diyen Uzm. Dr. S. Handan Karahan, toplu taşıma araçlarında, okullarda ve kapalı ortamlarda maske, mesafe, hijyen kurallarına titizlikle uyulmaya devam edilmesi gerektiğini ve aşılama hizmetlerinin arttırılması, desteklenmesi yönünde kamuoyu oluşturulmalı ve eskisinden çok daha fazla desteklenmelidir. “ dedi.
TURKOVAC AŞISININ KULLANIMI YAYGINLAŞIYOR
Koronavirüsle mücadeleye karşı yerli imkanlarla geliştirilen Turkovac’ın kullanımı yaygınlaşıyor.
Uzm. Dr. S. Handan Karahan, Yerli ve milli ilk Covid-19 aşımız Turkovac’ı Kayseri Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi veteriner öğretim üyesi Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibi geliştirdiğini belirterek, “ABD’de 3 yıl koronavirüs üzerine çalıştıktan sonra Türkiye’ye dönen Özdarendeli; Türkiye’de ilk Covid-19 vakaları görüldükten hemen sonra çalışmaya başladı. Önce virüsü izole eden Özdarendeli, 2020’nin Nisan ayında virüsün DNA dizilimini çıkardı. Mayıs 2020’de farelerde çalışmaya başlayan Özdarendeli, 2020 Ağustos ayında üretmiş olduğu inaktif aşının koruyucu olduğunu gösterdi. Yerli ve milli aşının geliştirildiği Erciyes Üniversitesi Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (ERAGEM) 2013 yılında kurulmuş Türkiye’deki ilk aşı merkezi aynı zamanda. TÜSEB tarafından da desteklenen bu projenin Faz 2 aşamasında çalışmaya katılan bütün gönüllülerde antikor oluşturduğu yapılan açıklamalar arasında, Faz 3 çalışması için 846.451 kişinin başvurduğu TURKOVAC acil kullanım onayı bağımsız kuruluşlar tarafından onaylandıktan sonra kullanılmaya başlandı.” bilgisini paylaştı.
‘FAZ 3 ÇALIŞMALARININ MART 2023’TE TAMAMLANMASI BEKLENİYOR’
Turkovac aşısı için yapılan faz çalışmalarıyla ilgili yapılan bilgilendirme toplantısında açıklanan bilgileri de değerlendiren Karahan, şunları söyledi:
“Faz 1 aşamasında 21 gün arayla uygulanan 2 doz aşı sonrası gönüllülerin %84’ünde nötralizan antikor geliştiği, 43 gün sonra tüm gönüllülerde anti-SARS-Cov-2 antikorları saptandığı belirtiliyor. Aşının Faz 2 aşamasında 28 gün arayla aşı uygulanması neticesinde her 2 dozda da nötralizan antikor ve T hücre yanıtı gözlenmiş. Aşının Faz 3 çalışmasında yeterli sayıda gönüllüye ulaşılamadığı ve aşı çalışmasının kısa sürede yapılması gerektiği durumlarda etkinliği kanıtlanmış kıyas aşı üzerinden gösterilmeye çalışması amaçlanır. Bu sebeple Turkovac aşısı Sinovac şirketinin üretmiş olduğu ve ülkemizde de uygulanan Coronavac aşısının uygulama sonuçlarının üzerinden gösterilmeye çalışılmıştır. Haziran 2021 ile Ocak 2022 arasında geçen sürede aşının Faz 3 çalışmasına; Covid-19 geçirenler, akut hastalığı olanlar, ailede kalp hastalığı olmayan sağlıklı yetişkinler, kalp hastalığı, kontrolsüz hipertansiyon, otoimmün hastalık gibi kronik durumları olmayanlar, 18 yaş altı ve 55 yaş üstü kişiler çalışmaya dahil edilmemiştir. Turkovac aşısının izlem süresi 108 gün olup Coronavac aşı çalışmalarında izlem süresi 43 gün ile sınırlıdır. Coronavac’a benzer güvenlilik tespit edilen Turkovac aşısının Faz 3 çalışmalarının Mart 2023 tarihinde tamamlanması bekleniyor.”
‘SONUÇLAR HENÜZ RESMİ VE ULUSLARARASI DERGİLERDE YAYIMLANMADI’
Uzm. Dr. Karahan son olarak, Türkiye’de ‘Acil kullanım onayı’ aldıktan sonra belli merkezlerde uygulanmaya, izlenmeye devam edilen Turkovac aşısının Faz çalışmalarının sonuçları henüz resmi ve uluslararası dergilerde yayınlanmadığını, ancak gerçek dünya verileri de eklenmeye başlandıktan sonra etkinlik ve güvenlik açısından daha net verilerin elde edileceği düşünüldüğünü de sözlerine ekledi.
